вăрăм алка - Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

Н.И. Ашмарин. Чăваш сăмахĕсен кĕнеки. Проф. Н.И. Ашмарин хатĕрленĕ 17 кĕнекерен тăракан чăваш сăмахĕсен пуххи.
Электронлӑ версине тума хутшӑннӑ: Алина Иванова, Михаил Саркӑмӑл, Николай Плотников, Иван Иванов, ...

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

вăрăм алка

(вы̆ры̆м алга), ornamentum pectoris, olim a feminis gestari solitum, quod e duabus constabat partibus, quarum altera in pectore, altera in dorso pendebat atque ei erat simile, quod iam supra (v. aлка) descripsimus. Idem in Имен. вăрăм сăрка alio nomine appellatur. Ст. Чек. 'Вăрăм алка'. Шăрçапа, укçапа чĕнтĕрлесе тунă авал. Кăкăр çинче укçи виç ĕрет, çип çине тирнĕ, т. е. делали в старину из бус и монет. На груди было три ряда монет, нанизанных на нитки. По средине убора было отверстие, в которое просовывалась голова (тăхăнмалли шатăкĕ); часть убора, спускавшаяся на спину, имела форму трехугольника и свешивалась до поясянцы (хӳри, пилĕк таран), передняя — покрывает всю грудь (умĕ пĕтем кăкăр çине выртнă). Узкие перемычки, соединявшие заднюю и нагрудную части убора, состояли из крупных бус и прикреплялись крючками к подбороднику хушпу (шултăра шăрçа, ăна çеклипе хушпу антăрлăхĕнчен çакса янă). Денег иногда навешивалось до 10 руб. (10 тенкĕ таранччен çакнă): в нижнем ряду были крупные монеты, а выше — более мелкие (аялти йĕркере шултăрисем пулнă, çӳлелле — вакăрахсем). Задняя часть убора, как это видно на схемат. рисунке, была унизана мелкими бусами (вак шăрçа).