Шырав: лапсăркка

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

лапсăркка

1.
развесистый, раскидистый, густой, густолиственный, пышный
лапсăркка юман — развесистый дуб
лапсăркка шăлан тĕмĕ — пышный куст шиповника

лапсăркка

2.
лохматый, косматый, кудлатый
лапсăркка анчăк — лохматый щенок
лапсăркка çӳçлĕ каччă — кудлатый парень

лапсăркка

3.
растрепанный, неряшливый, неопрятный
лапсăркка хĕрача — растрепанная девочка

лапсăрти

то же, что лапсăркка 2, 3.

лăпсăркка

то же, что лапсăркка

мулаххай

малахай, шапка-ушанка
лапсăркка мулаххай — лохматый малахай

турат

веточный
лапсăркка турат — развесистая ветка
сыпмалли турат — черенок, привой (для прививки фруктовых деревьев)
хăрăк турат — 1) сухая ветка (на дереве) 2) хворост, сушняк
хунав турат — побег, отпрыск
турат вутти — хворост
турат яр — дать побег
Пурте пĕр туратран. — погов. Все от одной ветки. (соотв. Одного поля ягода).
Хуçăк турата сыпаймăн. — погов. Сломанную ветку обратно не приставишь.

хурама

вязовый
лапсăркка хурама — развесистый вяз
хурама пушăчĕ — вязовое лыко
хурама пĕкĕ — дуга из вяза
Ватă хурама хăвăл пулать. — погов. Старый вяз бывает с дуплом.

хӳреллĕ

с каким-л. хвостом, хвостатый
вăрăм хӳреллĕ — длиннохвостый
лапсăркка хӳреллĕ — с лохматым хвостом
татăк хӳреллĕ — куцый
хӳреллĕ упăте — хвостатая обезьяна

туратлă

1.
ветвистый, имеющий ветви, с ветвями
туратлă йывăç — ветвистое дерево
туратлă мăйрака — ветвистые рога
лапсăркка туратлă хурăн — береза с развесистыми ветвями

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

таçтан-и-тен

невесть откуда. Ал. цв. 10. Çав хутрах тата, таçтан-и-тен, хуçа умĕнче тискер-кайăк тесен тискер-кайăк мар, çын тесен çын мар, ахаль ытла хăрушă тискер, лапсăркка япала сикет-тухать. Ерк. 171. Таçтан-и-тен, çав вăхăтра чупса тухрĕ Унерпи.

авкум-шавкум

(авгум-ш̚авгум), vox, cuius vera atque propria significatio ignoia est, слово, точное значение которого неизвестно. Ст. Чек. „Авкум-шавкум пек çӳрен (incultus, horridus es)“ тесе лапсăркка çӳрекен çынна калаççĕ. Человеку, который ходит неряшливо, говорят: „Ты ходишь как авкум-шавкум“. verluim forsitan nullum sit. Самое существование этого слова для меня сомнительно. Cf. шавкăн.

ама кикен

(к̚игэн’), helleborus sine caule longo, granis carens, чемерика (чемерица), у которой „лепестки без плодов, длинного стебля нет“ (так в Б. Араб.). Ст. Чек. Ама кикен-вăрăсăр, лапсăркка, тăрăсăр кикен, т. е. чемерика без семян, кудрявая, без верхушки. Ib. Ама кикен — тăрăсăр кикен, лăпсăркка кикен, çул-çисем-кăна пулаççĕ. Ама кикен — безверхая чемерика, кудрявая, с. одними лишь ластыши. || Est et alterum genus grana ferens. Бывает и с семенами. Т. IV. Вăрăллă ама кикен нуммай пулсан хĕл сив килет, теççĕ. Если будет много чемерики-матки с семенами, надо ждать холодной зимы.

ама хорăн

(х̚оры̆н), betulla sine floribus (кăчăкăсăр хурăн, Ст. Чек.); betulla florens (кăчкăллă хорăн, Якей. Hoc quidem rectius esse videtur, tametsi re vera, cum arbor ipsa semper utriusque sexus sit (einhӓusig), non est cur infitieris utramque appellandi rationem nonnisi a vana vulgi opinione profectam esse). Береза без сережек ( Ст. Чек); береза с сережками (Якей. Последнее, кажется, вернее). || In dialecto Чepen. significare dicitur betullam humiliorem, frondosam, patulis diffusam ramis. В нареч. Череп. будто бы означает низенькую березу, развесистую, ветвистую и кудрявую (лапсăркка). Якей. Хорăн лартнă чохне ама хорăн лартсан лайăх. Всего лучше сажать березу с сережками.

арăклă-çанăлă

(ары̆клы̆-с̚’аны̆лы̆), qui habet apaa et manicas, имеющий полы и рукава. О сохр. зд. Пирен унта ĕçленĕ чухне лапсăркка, вăрăм, сарлака арăклă-çанăлă тумтир тăхăнма кирлĕ мар. Работая там, мы не должны надевать на себя слишком просторной (V. лапсăркка) одежды, с длинными и широками. полами и рукавами.

катăркас

(кадыршс), назв. дерева, имеющего желты ягоды. Шибач. Катăркас — çырла тăвакан йывăç. ЩС. Катăркас (ветвями походит на яблоню, очень колючее; ягоды черные, как черемуха; внутренность ягоды желтая). Ст. Чек. Катăркас (почти прямо от ствола синие ягоды по одной; в середине косточка; едят). Шемурша. Катăркас — кустарник с шипами, вероятно, «боярышник». Тюрл. Катăркас — çырла тăвакан йывăç (палан-йывăç пек). ЧП. Катăр-катăр катăркас, катăркипе мухтанать. Пазух. Катăр-катăр катăркас та катăр-катăр катăркас, катăркаспа мухтанать. N. Катăрхас çырли, назв. ягоды. Сахал вăл, лапсăркка мар; çырли хĕрлĕ, пылак; çиеççĕ ăна. ТММ. Шалта — тимĕр, тулта — мимĕр. (Катăркас çырли). Срв. Рааs. 62.

ланчашка

слабый, вялый и вместе с тем, длинный, долговязый (про человека). Шорк. Пазух. Вăрман тăрри лапсăркка, пирĕн йысна ланчашка. || Неряха (Изамб. Т.), грязнуха, неопрятный. Хурамал. Ланчашка! Сĕтĕр(ĕ)нсе çӳрет çавăнта теççĕ (= пуçтарусăр çын). Кан. Ачисем те, амăшĕпе ашшĕне кура, Мархвана, иртсе кайнă чухне: ухмах Мархви! ухмах Мархви! Ланчашка! тесе, витлеççĕ. || Плохое мочало. Пухтел. || Пакля. Изамб. Т. Тура-шăл тунă чухне ланчашки юлат (= чӳпĕк, негодные остатки). Тюрл. Сӳс ланчашки, неприбранная кудель, неприведенная в порядок. Слеп. Сӳс ланчашки, брак, плохая кудель. || Тряпье, шобонья, лохмотья. СТИК, Ст. Чек. Календ. 1906. Типĕ ланчашкапа (тряпкой) тусан кĕмелле мар çыхас пулать. || Слеп. † Хĕр çом çакки ланчашки, пĕр корка та памарĕ, çор корка та памарĕ.

лапсака

(лапсага), косматый, лохматый. МПП. Лапсака мăйăх, лохматые усы. Çутт. 45. Лапсака йытă якăлт! сиксе кĕчĕ. N. Хăй (ача) лапсака пуçлă; сарăрах, чылайранпа хачă (-хайчă) курман çӳçĕ кĕçеленсе кăткăсланнă. Б. Крышки. Ку чĕп лапсака ураллă. У этого цыпленка мохнатые ножки. || С густой хвоей. Орау. Лапсака чăрăш çăмăра ямаçть, çавăн айне кĕрсе ларăпăр. Якейк. Лапсака (о дереве), низкое и развесистое. N. Эпир те çăмăр хытă çуннипе пĕр пысăк, лапсака йывăç айне кĕрсе лартăмăр. См. лапсăркка.

лапсăркка

лохматый, мохнатый, косматый; с пушистой листьвой или хвоей. ЧП. Пирĕн йытсем лапсăркка. Сред. Юм. Пит лапсăркка çăмлă сôрăхăн çăмĕ нăмай тôхать. Ib. Пирĕн пĕр сôрăх пит лапсăркка (с длинной шерстью). Çĕнтерчĕ 11. Лапсăркка калпаклă пуçне кантăкран (в окно) чиксе пӳртелле (в избу) пăхать. Виçĕ пус. 25. Çак курăксем, хăйсен лапсăркка, вăрăм тымарĕсемпе пĕтĕм пусса хупласа илсе, ытти курăксене тăнчах (совсем) пĕтереççĕ. Изамб. Т. Çула лапсăркка пуçлă çăка пит илемлĕ. N. Вăл пысăк, лапсăркка пулнă. Юрк. Лапсăркка çилкелĕ, с косматой гривой. О сохр. здор. 116. Пирĕн унта ĕçченĕ чухне лапсăркка, вăрăм, сарлака аркăлă-çанăлă тумтир тăхăнма кирлĕ мар. Ал. цв. 9. Темиçе тĕрлĕ чечексем ӳсеççĕ: пĕринчен-пĕри илемлĕ, лапсăркка, тутлă шăршăллă. Ст. Чек. Лапсăркка – нумай çулçăлă йывăç. || Неряшливый, плохо одетый; растрёпа. Орау. Ку карчăк пĕр лапсăркка кинĕпе тек мухтанса çӳрет (хвалится своей неряшливой снохой). Ст. Чек. Лапсăркка çӳрет. Ходит растрёпанный. N. Вăл чирлĕ, лапсăрккаскер, çын тăрăх (по людям) сĕтĕрĕнсе çӳрет. Сред. Юм. Пĕр лапсăркка матка (баба) иртсе кайрĕ хăй пирн пӳрт пуçĕнчен (не праворная). || Поврежденный (напр. о дереве). Янза-к. (Цив. р.).

лапташка

плоский. Б. Олг. В. Олг. Лапташкипе, плоскою стороною (класть). || Сутулый, приземистый. N. † Вăрман тăрри лапсăркка, пирĕн йысна лапташка. См. лапчашка.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

косматый

прил.
çăмламас, лапсăркка; косматая собака вăрăм çăмлă йытă; косматая шапка лапсăркка çĕлĕк

лохматый

прил. (син. косматый)
çăмламас, çӳçлемес, лапсăркка; лохматая шапка лапсăркка çĕлĕк

мохнатый

прил.
1. (син. косматый) çăмламас, лапсăркка; мохнатая собака лапсăркка йытă
2. (син. махровый) тĕклĕ; мохнатое полотенце тĕклĕ ал шăлли

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

кудлатый

разг. ҫӑмламас, лапсăркка.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

косматый

прил. çăмламас, лапсăркка, милкемес, çилхемес, çӳçлемес, лăпăс-лăпăс; косматая голова çӳçлемес пуç, лапсăркка çӳç-пуç; косматая шапка çăмламас çĕлĕк; косматые облака лапсăркка пĕлĕтсем.

кудлатый

прил. разг. лапсăркка, çăмламас, çӳçлемес.

мохнатый

прил. 1. çăмлă, çăмламас, лапсăркка; мохнатая шапка лапсăркка çĕлĕк; 2. тĕклĕ; мохнатое полотенце тĕклĕ алшăлли.

развесистый

прил. лапсака, лапсăркка, ластăркка, лаштра; развесистая берёза лапсăркка хурăн.

раскидистый

прил. (о дереве) кармаклă, туратламас, лапсăркка.

Çавăн пекех пăхăр:

лапри-çĕпри лапри-качки лапсăр лапсăрăл « лапсăркка » лапсăрккалан лапсăртат лапсăртаттар лапсăрти лапсак

лапсăркка
Сăмаха тĕплĕ ăнлантарман
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org