Шырав: тирпейле

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

скотобойня

скотобойня
выльăхсене скотобойньăра пусса тирпейле — забивать скот на скотобойне

типтерле

то же, что тирпейле

типтерлĕ

то же, что тирпейле
вăл питĕ типтерлĕ хĕрарăм — она очень аккуратная женщина

тирпейле

1.
наводить порядок, чистоту, прибирать
хутсене тирпейле — приводить в порядок бумаги, документы
пӳлĕмре тирпейле — производить уборку в комнате
тирпейлесе хур — сложить аккуратно (напр. белье)
тирпейлесе усра — хранить бережно, в полном порядке

тирпейле

2.
поправлять, убирать
вырăна тирпейле — поправить постель
çӳç-пуçа тирпейле — привести в порядок волосы

тирпейле

3.
собирать, убирать (разбросанное)
складывать
ута тирпейле — собрать и сложить сено

тирпейле

4.
чинить, поправлять, ремонтировать
йăванса кайнă картана тирпейле — починить покосившуюся изгородь

тирпейле

5.
благоустраивать
урамсене тирпейле — благоустраивать улицы

тирпейле

6.
перерабатывать
чĕртавара тирпейле — перерабатывать сырье
ялхуçалăх продукчĕсене тирпейлекен предприятисем — предприятия по переработке сельскохозяйственных продуктов

тирпейле

7.
свежевать
пăрăва тирпейле — освежевать теленка

тирпейле

8. перен. разг.
прибирать к рукам, тащить
çын япалине тирпейле — прибрать к рукам чужую вещь

тирпейлеттер

понуд. от тирпейле

тура

III. глаг.
 
1.
чесать, расчесывать (волосы), причесывать
çӳçе тураса тирпейле — причесаться
çӳçе каялла тураса яр — зачесать волосы назад
çӳçе тураса уç — расчесаться, расчесать волосы

çӳç-пуç

волосы (на голове)
çӳçе-пуçа тирпейле — привести волосы в порядок, причесаться


çӳç-пуç вирелле тăчĕ — волосы встали дыбом

пус

IV. глаг.

колоть, резать
заколоть, зарезать

сысна пус — зарезать свинью
пусса тирпейле — освежевать
выльăх пусмалли вырăн — скотобойный пункт

тирпейле

9. разг.
хоронить

тирпейле

10. прост.
прикончить, кокнуть

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

тирпейле

(-л’э), приводить в порядок. N. Эсĕ пире çаксене тирпейлеме пулăш. Урмай. Çав карчăк кĕнĕ пӳртре темĕн чухлĕ сĕтсем куршаксемпе, чĕрессемпе лараççĕ, тет, анчах тирпейлемелле (прибрать?), тет, çак сĕтсене. Менча Ч. Пĕр-пĕр ĕçсĕр пушă кун ирхине ирех тăраççĕ те, кил-йышсем пӳрт ăшчиккине тирпейле пуçлаççĕ. N. Шăматкун ирех вара юпана тирпейлеме тытăнаççĕ. || Обряжать, хоронить? ЧС. Пирĕн енче çын вилсен, вырăсла тирпейлеççĕ. N. Унтан, ăна тирпейлесе пĕтерсен, лашасене кӳлеççĕ те, пит хытă кустарса тавăрăнаççĕ. || Состряпать. || Свежевать. Шихаз. Унтан вара пăрăва тирпейлесе, пăрăва пĕçере пуçларĕç. N. Çапла пилĕкмĕш выльăхне те пусса тирпейлесе пĕтереççĕ. Ставр. Ĕнине (упомянутую корову) пусса тирпейлесен, яшкасем, пăтăсем пĕçере пуçлаççĕ. N. Унтан вара вăкăр ашне тирпейлесе антараççĕ те, пĕтĕм чашкă çине (на все чашки) пĕтĕмпех пĕр пек ашĕсене валеçеççĕ. || Прибрать, сплавить (куда). Кан. Чиперех (или: аранах) тирпейлерĕ. Ib. Шкул пурлăхне тирпейлерĕç. || Убить, зарезать. КС. Кĕçĕр пĕр сурăха кашкăр тирпейлесе хунă (прибрал, т. е. зарезал). Якейк. Кĕçĕр ăна тирпейлесе хорĕç. Нынче вечером его убьют.

тирпейлеттер

понуд. ф. от гл. тирпейле. Кратк. Расск. 7. Пĕçерсе тирпейлеттернĕ те, хăнисем умне кĕрсе лартнă.

тирпевле

то же, что тирпейле. N. Пур хирсене те хресчен аллипе ĕçлесе тирпевлесе тăнине курăн.

тирпеле

то же, что тирпейле. Учите детей. Пилĕк-улт çула çитсен, ачасем хăйсене хăйсем тирпелеччĕр: урисене хăйсем сырса, хăйсем салтчăр (пусть обуваются и разуваются сами). || Обряжать (покойника). ЧС. Тупăк туса пĕтерсен, асаттене тупăк ăшне тирпелесе хучĕç. || Хоронить. ЧС. Асаттене тирпелесе (похоронив) килчĕç ĕнтĕ. || Свежевать. N. Ытти çынсем тьыхана, часрах тирпелесе, хурана ячĕç. || Убить, умертвить. Якейк. Эп паян пĕр чĕпĕ тирпелерĕм (= вĕлертĕм, нечаянно). М.-Етмен. Тирпеле, уничтожить, умертвить. Якейк. Етменти Йăвана пасар çырминче кĕçĕр тирпеленĕ (во время драки). Ib. Эп сана пуç-урупах тирпелĕп! Чĕр. чун. яп. й.-к. пур. 16. Аллине лекнĕ парнене (добычу) тирпеленĕ чух, малтан сăннипе сăхса суран тăвать, унтан суран çине пĕр тумлам эмел (так!) тумланать.

туклет

приводить в порядок? Беседа. Ĕçке вĕреннĕ çын пӳртре нимĕн тирпейле пĕлмест, тулт карташĕнче нимĕн пуçтара, тӳклете пĕлмест.

лăнчăрт-ланчăрт

(лы̆н’џ̌ы̆рт-лан’џ̌ы̆рт), подр. предмету, отрывисто мотающемуся на разные лады. СТИК. Ку хĕрарăм пĕртте тирпейле мар; сурпанне, сурпан-çаккисене лăнчăрт-ланчăрт усса ярайнă (неряшливо).

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

бить

глаг. несов.
1. (син. ударять, стучать) çап, шакка, шаклаттар; бить молотком малатукпа шаклаттар; бить в дверь кулаком алăка чышкăпа шакка; бить по воротам хапхана çап (футбол, хоккей вăййинче)
2. кого (син. избивать) çап, хĕне, ват; бить по лицу питрен çупса яр
3. кого-что (син. громить, разбивать) çĕмĕр, аркат, ват; бить врага тăшмана аркат; битое стекло кĕленче ванчăкĕ
4. (син. стрелять) пер; бить из орудий тупăсенчен пер; ружьё бьёт метко пăшал тĕл перет
5. (син. вытекать) тап, тапса тăр, юхса тух; под горой бьют родники сăрт айĕнче çăл куçсем тапса тăраççĕ ♦ бить в колокола чан çап; часы бьют шесть сехет улттă çапать; бить птицу кайак-кĕшĕк пусса тирпейле; бить по карману тăкак кӳр; бьёт лихорадка сивĕ чир силлет; запах бьёт в нос шăршă сăмсана çурать; бить тревогу хавха çĕкле (хăрушлăх çинчен пĕлтерсе)

тщательный

прил. (син. старательный), тщательно нареч.
тирпейлĕ, тĕплĕ, тăрăшуллă; тщательно выводить буквы сас паллисене тирпейле çыр

убрать

глаг. сов.
1. что пуçтар; пуçтарса хур; илсе кай, илсе тух; убрать книги со стола кĕнекесене сĕтел çинчен илсе кай
2. что пухса кĕрт; убрать картофель вовремя çĕр улмине вăхăтра пухса кĕрт
3. кого-что (син. исключить) катерт, кăларса пăрах, кăларса яр; убрать лентяя из бригады кахала бригадăран кăларса яр
4. что тирпейле, пуçтар, тасат; убрать комнату пӳлĕме тасатса тирпейле

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

навести

-веду что сов., наводить, -жу, -одишь, несов. навести на след йӗр ҫине илсе тух; наводить порядок йӗркене кӗрт, тирпейле; навести пушку тупӑпа тӗлле; наводить страх хӑратса пӑрах.

оправиться

-влюсь сов., оправляться несов. хӑвна ху тирпейле, юсан; оправиться от болезни тӳрленсе ҫит, сывалса ҫит.

опрятный

тирпейле, таса, хӑтлӑ, чыслӑ, пуҫтаруллӑ, ҫыпӑҫуллӑ.

расправить

-влю, -вишь что сов., расправлять несов. тӳрлет, якат, тикӗслĕт (хуҫланнӑ вырӑнсене), тирпейле; расправить проволоку пралука тӑсса тӳрлет.

подбирать

кого, что несов. подобрать, подберу сов. 1. пуҫтар (урӑйӗнчи хут таткисене); 2. пуҫтар, тирпейле (ҫӳҫ-пуҫа), тӳрлет (костюма); 3. суйласа ил (кирлӗ кĕнекесене); подбирать ключи уҫӑ юраттар.

порядок

, -дка 1. йĕрке, йĕркелĕх, тирпей, тирпейлĕх; 2. привести в порядок йĕркеле, йӗркене кĕрт, тирпейле, майлаштар; 2. йĕркерен, йĕркипе; рассказать по порядку йĕркипе каласа пар; порядок дня кун йĕрки.

прибирать

несов., прибрать, -беру, сов. тирпейле (типтерле), пуçтаркала, майлаштарса хур, йӗркеллӗ вырнаҫтарса тух; прибрать что-либо к рукам хăвăн аллуна ярса илме, кĕсӳне чикме, вӑрлама.

убираться

-аюсь несов., убраться, уберусь сов. 1. тирпейле, пуçтар, пуçтарса пĕтер; она убирается в комнате вăл пӳрт ăшчиккине тирпейлет; тасатать; колхозники не убрались с сеном колхозниксем утта пухса пĕтереймен; 2. разг. тухса кай; тасал; убирайся отсюда тухса кай кунтан, ăсан, тасал кунтан.

уладить

-жу, -дишь что сов., улаживать несов. майла, йĕркене кĕрт, тирпейле, килĕштер.

упорядочить

-чу что сов. майлаштар, йĕркелесе хур, йĕркене кĕрт, тирпейле.

устраивать

что несов., устроить, -ою сов. 1. ту (мастерской, выставка); 2. йĕркеле, йĕркене кĕрт, майлаштар, тирпейле; 3. вырнаçтар, вырăна кĕрт.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

благоустроить

сов. что тирпейле, йĕркеле, тирпей (е йĕрке) кĕрт, хăтлă ту.

навести

сов. кого-что (направить, привести) ертсе (е кăтартса, илсе) пыр, илсе тух; навести на след йĕр çине илсе тух; 2. кого-что, перен. илсе пыр, куçар, кĕрт, пар; навести на мысль шухăш патне илсе пыр, шухăш кĕрт; навести речь на что-либо сăмаха мĕн çине те пулин куçар; 3. что (нацелить) тĕл ту, тĕлле, яр; навести револьвер револьверпа тĕлле; навести прожектор прожекторпа çутат; 4. что (устроить, сделать) ту, хыв; навести мост кĕпер хыв; 5. кого, разг. (привести во множестве) илсе пыр, ертсе пыр (ăçта та пулин); навести целый дом гостей пӳрт тулли хăна ертсе кĕр; 6. что, разг. (придать) кӳр, кĕрт; навести блеск çутат; навести красоту илем кӳр, хитрелет; навести порядок йĕркене кĕрт, тирпейле; ◇ навести критику критикле; навести справку ыйтса пĕл, шыраса туп; навести страх сехре хăпарт, хăратса пăрах.

освежевать

сов. кого-что сӳсе тирпейле (пуснă выльăх тирне сӳсе ăшне кăлар).

подобрать

сов. 1. кого-что (поднять) çĕртен ил, пуçтар, пуçтарса ил; подобрать подкову такан пĕшкĕнсе ил; подобрать рассыпавшиеся деньги тăкăннă укçана пуçтар; 2. что (убрать, спрятать подо что-л.) пуçтар, тирпейле, пуçтарса тыт; подобрать волосы çӳсе пуçтар (е тирпейле); подобрать вожжи тилхепене пуçтарса тыт; 3. что (приподнять вверх) çĕкле, тавăр; подобрать подол аркине çĕкле; подобрать рукава çанăсене тавăр; 4. что (найти подходящее чему-л.) суйласа туп (е ил), туп; подобрать ключ çăраççи юраттар; подобрать необходимый материал кирлĕ материал пухса çитер.

порядок

м. 1. йĕрке, йĕркелĕх, тирпей, ĕрет, тăрлав; следить за порядком йĕркелĕхе асăрха; приводить книги в порядок кĕнекесене майла; наводить порядок во дворе картишне тирпейле; нарушать порядок йĕркене пăс; навести порядок тирпей кӳр; 2. чего (общественное устройство, строй, обычай) йĕрке, йăла; порядок жизни пурнăç йĕрки; крепостные порядки крепостла йĕрке; 3. (последовательность чего-л.) йĕрке, ĕрет, черет; алфавитный порядок алфавит йĕрки; сосчитать по порядку ĕретрен шутласа тух; рассказывать по порядку йĕркипе каласа пар; в порядке очереди черетпе; 4. (способ, метод, правила) йĕрке; порядок голосования сасăламалли йĕрке; обрядовый порядок вере; брать в принудительном порядке вăйпа ил; 5. обычно в род. п. с определением карт, шай, мĕнлелĕх; явления одного порядка пĕр картри япаласем; 6. (военное построение) йĕрке; строевой порядок строй йĕрки; 7. обл. (одна сторона улицы) йĕрке, рет, ен; улица в два порядка икĕ ретлĕ урам; ◇ в административном порядке администраци йĕркипе; призвать к порядку йĕркене кĕрт; в порядке йĕркеллĕ, йĕркеллех; в порядке вещей çапла пулмалла та; для порядка 1) (для его поддержания) йĕрке тытма, йĕркешĕн; 2) (для соблюдения правил) йăлишĕн, йĕркишĕн, ячĕшĕн; своим порядком хăй майĕпе (е йĕркипе).

постель

ж. вырăн, тӳшек-çытар (е минтер); постлать постель в сенях çенĕке вырăн сар; приводить в порядок постель вырăн таврашне тирпейле.

прибрать

сов. 1. что и без доп., разг. тирпейле, майлаштар, ункайла, пуçтар, пух; прибрать постель вырăн пуçтар; 2. что (убрать, спрятать) пуçтарса чик, пуçтарса (е пытарса) хур; ◇ прибрать к рукам алла ил.

прибраться

сов. разг. тирпейле, пуçтар, йĕркене кĕрт; тирпейлен, пуçтарăн; прибраться в комнате пӳлĕме йĕркене кĕрт.

прикончить

сов. разг. 1. что пĕтер, вĕçле, тĕп ту, пĕтерсе ларт; 2. кого, перен. (умертвить) вĕлерсе хур (е пăрах), кăнт, тирпейле, пуçтарса хур.

причесаться

сов. çӳçне тура (е пуçтар), тураса тирпейле.

разделать

сов. что 1. (обработать) ту, хатĕрле, туса хатĕрле; тирпейле; разделать грядки йăрансем туса хатĕрле; разделать тушу свиньи пуснă сыснана тирпейле; 2. подо что (отделать) ту, илемлет; разделать шкаф под дуб шкапа юман тĕслĕ туса илемлет; разделать под орех см. href='/s/орех'>орех.

разобрать

сов. 1. что (на части) сӳт, пăс, ват, çĕмĕр, уйăр; разобрать сарай сарай пăс; разобрать станок станок сӳт; 2. что (раскупить) сутăн ил, илсе пĕтер; разобрать весь товар пĕтĕм тавара илсе пĕтер; 3. что (привести в порядок) йĕркене кĕрт, йĕрке кӳр, тирпейле; разобрать бумаги хутсене йĕркене кĕрт; 4. что (взять по частям) илсе пĕтер, ил; разобрать все лучшие книги пур лайăх кĕнекесене илсе пĕтер; 5. что (выяснить) пăхса тух, татса пар; разобрать вопрос ыйтăва татса пар; 6. что и без доп. (понять) ăнлан, чухла, чухласа ил, пĕл, уйăрса ил; тут ничего не разберёшь кунта нимĕн те ăнланаймăн; 7. что, грам. разбор ту; разобрать предложение предложение разбор ту.

разобраться

сов. 1. разг. (привести в порядок свои вещи) йĕркеле, тирпейле, майлаштар, майлаштарса хур; 2. в ком-чём (понять) ăнлан, ăнланса ил, ăнкарса ил.

расправить

сов. что тӳрлет, тирпейле, тикĕсле(т), якат; расправить проволоку пралука тӳрлет; расправить складки юбки юбка хуçланчăкне якат; ◇ расправить крылья см. href='/s/крыло'>крыло.

свежевать

несов. кого-что тирпейле (пуснă выльăха).

убрать

сов. что 1. (унести, снять) пуçтар, илсе кай; убрать со стола сĕтел çинчен пуçтар; убрать из комнаты лишние вещи пӳлĕмри ытлашши япаласене пуçтар; 2. что, с.. (собрать) пуçтарса кĕр (е кĕрт); своевременно убрать урожай тырпула вăхăтра пуçтарса кĕр; 3. что (привести в порядок) тирпейле, йĕркеле, тасат; убрать комнату пӳлĕме тирпейле; 4. кого-что (устранить, выгнать) хăваласа (е кăларса) яр; 5. что (украсить) капăрлат, илемлет, тумлантар; убрать зал цветами зала чечексемпе капăрлат; 6. что (поместить куда-л.) вырнаçтар, вырнаçтарса хур, пытарса хур; убрать книги в шкаф кĕнекесене шкапа вырнаçтарса хур.

уладить

ров. что йĕркеле, майлаштар, майла, тирпейле, килĕштер; уладить дела ĕçсене майла.

Çавăн пекех пăхăр:

тирпей-илем тирпейлĕ тирпейлĕн тирпейлĕх « тирпейле » тирпейлен тирпейлеттер тирпейсĕр тирпейсĕрлĕх тирпейсĕррĕн

тирпейле
Пуплев пайĕ
Еçхĕл
 
Фонетика
8 саспалли
 
Семçе сăмах
 
Чĕлхе
Чăвашла
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org