Шырав: хай

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

хай

I.
Хай Пӳренмиф. дух, дарующий жизнь

хай

II.
разг.
то же, что хайхи

хай

III. глаг.

1.
отделывать, украшать чем-л.
кĕпене тĕрĕпе хай — отделать платье вышивкой

хай

2.
шить стежками, стегать
утиял хайса çĕле — стегать одеяло

хай

3.
отворачиваться
Ырă ут капантан хайман, ырăçын çăкăртан хăраман. — погов. Добрый конь от стога не отворачивается, добрый человек хлеба не чурается.

хай

IV. частица
разг.


1.
-то
хай эпĕ ун çинчен маннă кайнă — я-то об этом совсем забыл

хай

2.
вот, ну вот, ну и
ак хай ăна калатăп эпĕ... — ну вот я говорю ему...

хай

3.  
тут и
как раз

хай ку çук та — глядь, а его и след простыл
хай ашшĕ-амăшĕсем те таврăнчĕç — тут и [его] родители возвратились

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

хай

упомянутый; тот, о ком (о чем) уже говорилось. А.-п. й. 56. Кайсан-кайсан хай йăва сĕм вăрмана çитсе кĕчĕ. КАЯ. Виççĕмĕш кунче атте хай хĕре, пĕр пар лаша кӳлсе, леçме кайрĕ. Ст. Чек. Хай, хайхи, самый, тот самый. N. Хай пирĕн стрилук пычĕ те, пăшал аврипе çывракан çынсене чыша пуçларĕ. Бес. чув. 23. Акă ĕнтĕ сана хай таса вĕрентни, таса сăмах. N. Хай каç пулсан, эпир çăкăрпа картахви хатĕрлерĕмĕр те, вăлтасем илсе Сĕве хĕррине утрăмăр. ЧС. Тытма юрасан хай кашкăр çурисене тытса пынăшăн укçа параççĕ, теççĕ; çавăн пек пире те укçа памĕ-и мушть, теççĕ. N. Эпĕ, хай, ĕмĕрте упа курманскер, çывăхне те пыма хăраса тăратăп.

хай

(хаj), употребляется в качестве песенной вставки. Пазух. † Пире тăван кĕтет, хай, чыспала, чӳречинчен пуçне, хай, илмесĕр.

хай

(хаj), крик, которым гонят лошадей. Шашкар. Хай çиме! Восклицание, которым гонят лошадь к еде. Ib. Хай шу патне! Шорк. Хай шу патне! Гонят лошадей и коров на водопой. Ib. Хай килеI

хай

жизнь.

хай

(хаj), отделывать, сделать отделку. СПВВ. Письмянка. Пилĕк тĕлне хайса тунă. На талии полушубка сделана отделка из кожи. Тюрл. Пăртак хаймалли порччĕ (тĕр тунă чоне). N. Хайса çĕленĕ, широкими стежками сшили. Кĕвĕсем. Хайнă-хайман кĕпем пур, тата питрех хаяс-мĕн. Вăйă иртессе пĕлмерĕм, тата питрех выляс-мĕн. N. Симĕспе хаяççĕ хăмаç çумĕнчен. || Бросаться вон. N. Ырă ут капантан хайман, ырă çын çăкăртан хăраман, тет. (Послов.). Пазух. † Ĕлĕк пичи калатчĕ: Хура хĕре курсассăн, лаша хаять,— тиетчĕ; халь хайи-ха, хайми-ха.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

хай

уст. «жизнь»; сохранилось в выражении хай пӳрен миф. «дух, дарующий жизнь»; уйг. хайат, узб. хаёт, тур. хайат «жизнь», азерб. hәйат «жизнь», «существование». Из араб. «жизнь», «существование»; «живой»; «живой организм»; ср. перс. (хӓйат) «жизнь»; см. пӳр.

В.Г. Егоров редакциленĕ чăвашла-вырăсла словарь (1935)

хай

(хайхи)
тот, упомянутый выше

Çавăн пекех пăхăр:

хаживать хазар хазарский хазары « хай » хай каларĕш Хай пӳрен хай пӳренĕ хай-çырма хай-люк

хай
Пуплев пайĕ
Япала ячĕ
 
Фонетика
3 саспалли
 
Хытă сăмах
 
Чĕлхе
Чăвашла
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org