Шырав: хӳтĕлĕх

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
защита, покровительство

защитный
покровительственный
саккун хӳтĕлĕхĕнче — под защитой закона

2.
прикрытие, укрытие, убежище
защищенное место
йывăç хӳтĕлĕхĕнче лар — сидеть под прикрытием дерева
хӳтĕлĕх шыра — искать убежища

хӳтĕлĕх

3. юр.
убежище
хӳтĕлĕх прави — право убежища
политика хӳтĕлĕхĕ пар — предоставить политическое убежище

хутлĕх

1.
то же, что хӳтĕлĕх
хутлĕх вырăн — защищенное место, убежище

щит

1.
щит (хӳтĕлĕх)
тупă щичĕ — орудийный щит
юр тытмалли щитсем — щиты для снегозадержания

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

хӳтĕлĕх

хӳтлĕх, защита, прикрытие, убежише. О сохр. здор. 109. Тата пирĕн ĕнтĕ тăтăшах пурăнман хӳтлĕхсене мĕнле тумаллине вĕренес пулать. N. Хӳтлĕх хӳтлесе ларт. N. Çурчĕ патĕнче хӳтлĕхсĕр тата сивĕрех пулнă. Кан. Суккăрсене пурăнма уйрăм хӳтлĕх çурчĕсем уçма тытăннă. N. Хĕр ӳсет хӳтлĕхре пукане пурнăçпе. N. Вăл пĕр санăн хӳтлĕхӳ çине анчах шанса тăрать. || Щит. Чĕр. чун. яп. й-к. пур. 18. Авалхи çынсем, вăрçа кайнă чух, çие тимĕр тӳмтир, пуçа тимĕр калпак тăхăннă, тата алла тимĕртен тунă хӳтлĕх (щит) илнĕ.

упра

опра, беречь, защищать. Баранов 119. Çавăнпа лайăх хуçа вăрмана упрама тăрăшать. IЬ. Çапла вăл шыва упраса, типĕтмесĕр тăрать. СТИК. Эпĕ ку япалана упрас терĕм-ха: хăнасем килсен, тыткалама нимĕн те çук. Я эту вещь берегу, очень бывает иногда нужна. Сунч. Эсĕ сыхлăсăнччĕ, упрăсăнччĕ, Эй турă! Арçури. Ах, турă çырлах, турă ан пăрах, ху этемне ху упрах! Сборн. по мед. Сывлăхне упрамаççĕ, епле килчĕ, çапла пурăнаççĕ. Календарь. Çимĕçсене çил силлесе тăкасран упрать. Ст. Ганьк. Эй турă! сыхла, упра, усала сир, турă! Чув. календ. 1911. Апла юта кайса ĕçлени килĕнчи тыррине упрани пулать-и. Чет. пут. Ун пек çын хăй япалине упраса тăрайманнине, çыннăнне упрае çук. Хыпар № 19, 1906. Ялан вĕсен хӳтлĕх пур. Вĕсене халăхĕ те хӳтĕлĕх благочинный та тĕреклĕх, архиерей те упраса тăрать. Фин. Хăй аллинче тытса тăракан япаласем пек сыхласа, упраса тăрать. Серг. Радон. Мĕн кирлине парса, сыхласа, упраса тăрăп. Изамб. Эсĕ ку япалуна упра ĕнтĕ (берети). СПВВ. ТМ. Упрас сыхлас. N. Ыр кун пар, ыр çул пар, сыхла, упра, усала сир. (Наговор). О сохр. здор. 93. Иккĕмĕш алăкĕ пит хулăм пулмасан та, пӳртри ăшша пит упрать вăл... См. Чек. Пур тмрра-пулла, выльăха-чĕрлĕх эс сыхла, упра, турăçăм, турă. Кн. для. чт. 11. Кам ĕнтĕ ăна, мĕскĕне, усалтан упрĕ, ăса-тăна вĕрентĕ? Сунч. Килес инкекрен эсĕ сыхла, эсĕ упра. Трхбл. Хăна ху ху упрас пулать. Хурамал. И, 5. Вăррăнтăн-хурахăнтан, йыттăнтан-качăкăнтан, усалăнтан-тĕселĕнтен сыхла, уппра пулин пар.

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

хӳ

[hju]
bari (baru),
хӳме — barilo
хӳмеллĕ — barita
хӳтĕ — defendo, kaŝilo, ŝirmo
soleca
хӳтĕле — defendi, protekti
диплом хӳтĕле — defendi diplomlaboron
хӳтĕлев — defendo, gardo
хӳтĕлевçĕ — defendanto, gardanto, proktektanto
хӳтĕлен — defendi sin
хӳтĕлĕх — defendo, protekto
kaŝejo
хӳтĕсĕр, хӳтĕсĕрлĕх — senprotekteco, sendefencedco
хӳтлĕхлĕ — defemda, protekta

Çавăн пекех пăхăр:

хӳсем хӳт хӳтĕ хӳтĕлĕк « хӳтĕлĕх » хӳтĕле хӳтĕлев хӳтĕлевçĕ хӳтĕлен хӳтĕлеттер