1.
двойной
сдвоенный
йĕкĕр алăк — двухстворчатая дверь; ворота с двумя створками
йĕкĕр мăйăр — орех-сросток
йĕкĕр çăмарта — двухжелтковое яйцо
йĕкĕр хурама — раздвоенный вяз
2.
пара
парный
сурах йĕкĕр путек турĕ — овца принесла двух ягнят
йĕкĕр чĕрнеллисем — зоол. парнокопытные
◊
йĕкĕр кĕтес — мат. смежные углы
йĕкĕр çул — високосный год
мăшăр çул — високосный год
йĕкĕр пăнчă — двоеточие
йĕкĕр шăл — коренной зуб
йĕкĕр ывăç — пригоршня
двойной; йĕкĕр сăмахсем сложные слова; пĕр йĕкĕр-ывăç пăрçа – пригоршни гороху; йĕкĕреш – близнец; йĕкĕрешĕн хăраххи, йĕкĕрешрен пĕри вилнĕ – один из близнецов умер.
73 стр.
(jэ̆гэ̆р, jэ̆г’э̆р), раздвоенный, двойной; парный, смежный. М. П. Петр. Йĕкĕр сасă — парный звук. Йĕкĕр сăмах — парное слово. Собр. † Аслă улăха ут турăмăр, йĕкĕр (два рядом) капан хурса лартрăмăр. Ib. Йĕкĕр çăла кĕрнĕ ярать. (Сăмсана тапак туртни). Ib. Йĕкĕр çуллă лаша килте вилсессĕн, çичĕ çулччен шав лаша вилет, тет. Сред. Юм. † Утмăл та карта утине йĕкĕр те капан ут хыврăм. Йĕкĕр те капан хушшинче сыпăксăр кĕпçе ӳстертĕм. Б. Нигыши. † Симĕс пĕкĕ кăмăлне йĕкĕр шăнкăра çакрăмăр. Макка 108°. Çав хорăнтан айакра мар пĕр йĕкĕр (раздвоенный у корня), кутамас хорама (вяз) пор. Тюрл. Мăйăр йĕкĕр (двойнушка) полат. Ст. Сахча. Йĕкĕр мăйăр — носят вместе с крестом на шее от с глаза. Юрк. Йĕкĕр — двойнишки. Н. Седяк. Йĕкĕр шапа (dе coeuntibus ranis). Альш. † Мертлĕ çырми çич çырма, çич çырмара çич шапа; пĕри йĕкĕр тухсассăн: така, тесе, пусаççĕ. || Близна (при тканье). Шибач. Пир йĕкĕр полчĕ: пĕр çипсĕр пырать, пир, татăлса (т. е. одна нитка основы оборвана). Чертаг. Йĕкĕр пôлнă (çип татăлни, во время тканья). В. Олг. Пир йĕкĕр полат — с пропуском. Начерт. 210. Йĕкĕр — белизна (чит. близна) на холсте, чёт.
отсюда: йĕкĕр-йĕкĕр.
«двойной»; йĕкĕреш «близнецы», «двойня»; др. тюрк. экиз, икиз «двойня», «пара»; Замахш. экизек, азерб., туркм. экиз, кирг., казах., к. калп., ног. эгиз, узб. эгиз, эгизак, узб. С игиз, башк., тат. игез, игезэк, тур. икиз, алт. В эгис, игис, ойр. эгис, тув. ийис (ийи «два»), хак. икис, якут. икир, игирă «близнецы»; ср. др. монг. икире, совр. монг. ихэр, калм. икр «близнецы», «двойня». Происходит от икĕ «два».
Çавăн пекех пăхăр:
йĕкĕлтӳ йĕкĕлчĕк йĕкĕн Йĕкĕни « йĕкĕр » Йĕкĕр çăл йĕкĕр çăмарта йĕкĕр çип йĕкĕр çол йĕкĕр çуллă лаша