1.
при абстр. счете, в качестве подл. и доп.
единица
один (о поддающихся счету объектах)
манăн костюм пĕрре кăна — у меня костюм только один
пĕрре çитет — скоро (один) час
пĕррепе пĕрре иккĕ — пулать один да один будет два
пĕрре çыр — написать единицу (цифру)
2. в качестве обст.
раз, один раз, однажды
пĕрре çеç мар — не раз, неоднократно
пĕрре пăхсах — с первого взгляда
вӑл эрнере пĕрре килсе каять — он приезжает один раз в неделю
пĕрре çуркунне — однажды весной
Пĕрре кассах йывăç ӳкмест. — посл. Раз ударишь — дерева не свалишь .
3.
с частицей те
ничуть, нисколько, совсем
вăл пĕрре те ватăлман — он нисколько не постарел
ача пĕрре те итлемест — ребенок совсем не слушается
ку юрă мана пĕрре те килĕшмерĕ — мне эта песня ничуть не понравилась
4. со словом тĕпре
употр. в знач. разд. союза
то..., то...
машина пĕрре куçран çухалать, тепре курăнать — машина то появляется, то исчезает из виду
хĕр пĕрре хĕрелсе, тĕпре шуралса кайрĕ — девушка то краснела, то бледнела
◊
пĕрре куç хупса иличчен — в мгновение ока, в один миг
Çавăн пекех пăхăр:
пĕррĕм-пĕррĕм пĕррĕмĕш пĕррĕн-пĕррĕн пĕррĕчин « пĕрре » пĕррелĕ пĕррелĕх пĕррелĕхе пĕрреллĕ пĕрремĕш