1.
плевать, сплевывать, плеваться
алăсем çине суркала — поплевать на руки (готовясь к работе)
лач! сур — смачно сплюнуть
юнлă сур — харкать кровью
сурса кăлар — выплюнуть
Пĕр çын сурать — типсе пырать, халăх сурать кӳлĕ пулать. — посл. Один человек плюнет — высохнет, народ плюнет — образуется озеро.
2. перен.
плевать, наплевать, пренебречь
сурас ун çине! — плевать на это
3.
пропитывать, проходить насквозь (о влаге)
Выртан каскана шыв сурать. — посл. Лежачее бревно пропитывается влагой.
4. перен.
стрелять
извергать (напр. о вулкане)
кăвайт хĕм сурать — костер стреляет искрами
5.
ворожить, заклинать
чĕлхе сур — читать заклинания
6.
болеть, ныть
ломить, резать, мозжить
шăмă сыпписем сураççĕ — суставы ноют
шăл сурма пуçларĕ зубы — схватило
чĕре сурса ыратать — в сердце ноющая боль
Сăлтавсăр суран та сурмасть. — посл. Без причины и рана не ноет. (соотв. Нет дыма без огня).
◊
пĕр çăвартан сур — жить в согласии, быть единодушными (букв. плевать из одного рта)
Çавăн пекех пăхăр:
супуска супчăк супьях супьяхлан « сур » сур кĕреççи сурă сурăм Сурăм киремечĕ сурăм шан