Шырав: илĕрт

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
прям. и перен.
манить, тянуть, влечь, завлекать
илĕртекен ĕмĕт — манящая мечта
йытта çăкăрпа илĕрт — манить собаку хлебом
ăна пуринчен те ытларах театр илĕртет — больше всего его привлекает театр

2.
соблазнять, обольщать, прельщать
ăна укçапа илĕртеймĕн — его не соблазнить деньгами

3.
развлекать, занимать
ачана теттепе илĕрт — развлекать ребенка игрушками

4. диал.
наговаривать, клеветать, ябедничать
илĕртсе кăтарт — наябедничать

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

заманить, привадить
прельщать
илĕртсе ил — выманить
илĕртсе ыйт — выпытывать
илĕртсе кӳрт — заманивать
илĕртсе кай — увлекать
илĕртекен — соблазнитель; увлекательный
илĕртни — увлечение

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(ил'э̆_рт, ил'э̆_рт'), манить, заманить, прельстить (чем). Образцы. Илĕртрĕмĕр хĕрсене хĕрлĕ куçлă çĕрĕне. Образцы. Кинçĕм-чунçăм, Анна кин, сăхлантарчĕ тĕсĕне, ăмсантарчĕ пĕвĕне, йăпатайрĕ чĕлхипе, илĕртейрĕ куçĕпе. Ч. П. Каймăттăмăр вăрмана — хăмла çырли илĕртет; тухмăттăмăр выляма — хамăр савни илĕртет. Хурамал. Тухмăттăмчĕ çак вайя — чун илĕртен тантăш пур. Сред. Юм. Пĕрчик ачасĕне: япала парап, тесе, илĕртсе кирак-мĕн тутараççĕ. Чăв. юм. 1924, 24. Сана вăрманта арçури аташтарнă пуль. Сана пăрахасси лекнĕ. (К этому, в сноске, сказано: «Пăрахасси тени çăкăрпа арçурине чирлĕ çын патĕнчен илĕртсе кăларса яни. Çăкăр турамне вара арçури çыпçнă çĕре кайса пăрахаççĕ). † Тухмăттăм тухасса çак вăййа — чун илĕртен сарă ача пур. С. Тим. † Хĕреслĕ тенкĕ, кив тенкĕ, çакăр тухья çанкине (= çамкине) — ваттисене вăрçтарма, çамрăксене илĕртме. Орау. Пăртак илĕрт-ха ачана, кăваса çăрса пĕтерем. Помани или займи ребенка, я кончу месить. Орау. Ачана илĕртнĕ пек илĕртет, те: пĕлмест, тит... К. С. Çын илĕртнĕ хыççăн çӳрет. Поддается на приманку, на улещания. Лашман. † Чунçăм айван, пуççăм çамрăк — çын илĕртнĕ хыççăн пит каят. || Сбивать с толку, «смущать», подущать, науськивать. Юрк. Арăмĕ, ăнман япала, илĕрте пуçлать. Сред. Юм. Илĕртсе, çынна хĕнеттерет. || Прельщать, обманывать, обольщать. Уговаривать. Микушк. Ай-хай, ача. Ваня, Хветорана илĕртет! (Ваня Федору обманывает). Кожар. Вăсем илĕртсе ыйтасшăн пулнă, сăра ĕçме çилом илсе пычĕç. Алекс. Невск. Куланая майĕпе илĕртсе-туса илмен, ялан çапса хĕнесе илнĕ (сборщики). || Ябедничать. Рекеев, Тайба — Т. Илĕртсе кăтартаççĕ. Клевещут, ябедничают. Букв. I, 1904 г. Çĕнĕ кин пят хаяр, усал кăмăллă çын пулнă. Вăл асаттене анне çинчен йĕре-йĕре илĕртетчĕ, тет. М. Яльчики Т. Илĕртсе панă. Наябедничал. Л. Кошки, М. Ăнтавăш. Илĕртсе кăтартнă (то же значенне). || СТИК. Пырат çав ахалтен (ахальтен), çăккăр илĕртсе антарма! («говорят про воблу и прочие закуски к хлебу», благодаря которым и хлеб кажется вкуснее).

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«привлекать к себе», «соблазнять», «обольщать», «прельщать»; «ябедничать», «наговаривать»; тур., башк. ылык-тыр, казах. эликтир «привлекать», «прельщать», «соблазнять».

Çавăн пекех пăхăр:

ил Ил- илĕм-тилĕм илĕн « илĕрт » илĕртмĕш илĕртӳ илĕртӳçĕ илĕртӳлĕх илĕртӳллĕ