Шырав: кайăк

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
птица
птичий
кайăк ами, ама кайăк — птица-самка
кайăк аçи, аçа кайăк — птица-самец
вăçен кайăк—  птица
çăткăн кайăк — хищная птица
шыв кайăкĕ — водоплавающая птица
кайăк йăви — птичье гнездо
кайăк чĕппи — птенец, птенчик
Ир тăракан кайăк тутă пулнă. — погов. Ранняя пташка всегда сыта бывает.
2.
дичь
дикое животное
дикий (не домашний)
кайăк вăкăр — зубр
кайăк кăвакал — дикая утка
кайăк хурсем — дикие гуси
3.
чаще в сочет. со словом тискер
зверь
звериный
тискер кайăк — зверь
тискер кайăк йăви — звериное логбвище
тискер кайăк çури — звереныш, зверенок
тискер кайăк совхозĕ — звероводческий совхоз
4. диал.
чаще в сочет. со словом
шурă, шур  
заяц
заячий
5.
насекомое
вĕтĕ кайăк — насекомое

Вут кайăк — Жар-птица
ирĕклĕ кайăк — вольная птица
пилеш кайăк — дрозд
уяр кайăк — божья коровка
хыт кайăк — 1) жужелица 2) жук, жучок
Кайăк Çулĕ — Млечный Путь
Хуркайăк Çулĕ — Млечный путь

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

птица, дичь, дикое животное
зверь

вĕçен кайăк — летающие птицы
кайăк хур — дикий гусь
кайăк кăвакал — дикая утка
ула кайăк — пестрый дятел
хура кайăк — черный дроздь
Кайăк хур Çулĕ — Млечный Путь
кайăк пуç — клевер
кайăк станĕ — клетка (для птиц)
кайăкçă — охотник
кайăк тытма кай — итти на охоту
кайăка çӳрекен — охотник
кайăк лаша — осел
кушак кайăк — мышь
кайури (кайа ури) — землерой, крот

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(каjы̆к), дикое животное; дикая птица; дичь; дикий. N. Чӳклемелле кун çунатлă кайăк пусаççĕ: хур ел кăвакал. (Во время моленья гов: «çунатлă кайăкăмпа» Вероятно, прежде приносили в жертву дикого гуся, почему и называют «кайăк»). N. † Çичĕ çунатлă кайăк çитнĕ çĕре çитет пулĕ салтакăн нушисем. СПВВ. ТА. Кайăк юн = кайăк йăви, гнездо. N. Ир тăракан кайăкăн сăмси шорă. Альш. † Шур каякăн çуначĕ çук: çавăнпа варманăн илем çук. N. Çунатлă кайăк вĕçнĕ пек аялалла юр вĕçтерет, саранча ушкăнĕ пек юр хĕвĕнçе анат. Чураль-к. Вĕт хăвара вĕт кайăк. (Пыйтă). || Зверь вообще. И. Седяк. Кайăк, зверь. Макка 22. Аслă вăрман хĕрне пытăр-а? Хура кăтра кайăксене куртăр-а? || Заяц. Юрк. Кайăк — мулкаç. Макка 21°. † Аслă вăрман хĕрне кĕрт хӳнĕ, шур кайăк тухса йĕр тунă. Альш. Çул урлă кайăк каçса кайсан, çул ăнмас (будет неудача). Юрк. † Кайăксем шуралса килнĕ чух, пурсуйăрсене ертсе ан тухăр. || Мышь. Шарбаш. Кайăк. Кошак шаши çынине корсан: кошак шăши тытнă, теме йорамаç, — каяк тытнă, тес полать. Ахальăн кошак шăши тытма пăрахать. (В данном случае мы имеем табу, т. е. словесный запрет названий животных. Слово «кайăк» является «падставным», вместо запретного «шăши»). «Кашкăра корсан: токмак те. (Здесь лежит идея замены запретного слова «подставным», с целью воздействовать на природу называемого зверя, ибо «токмак тесен кашкăрăн хӳри токмак пак йăварланать, тет»). || Дичь, как предмет охоты. Тараево. Старик кайăкра çӳренĕ чух пĕр ылтăн кайăк тĕк тупрĕ, тет. Панклеи. Ачин (парню), кайăкран (с охоты) тавăрнсан, молча кĕрмелле полат. Ib. Эп йăлăмра çичĕ çол кайăк патне çӳрерĕм (ходил на охоту), пĕр кайăк та тытмарăм. НАК. Кайăк хыççĕн çӳре (ходить за дичью). Пшкрт. Каjы̆к хыс’с’ы̆н с’ӧрӓ (охотигься). Ib. Каjы̆к пан’џан кизӓссэ̆н. Iв. Мана да изӓкаjы̆р каjы̆к патн’а (на охоту). || Насекомое. См. уй пăрçи. Сред. Юм. Кайăк — также насекомое (вообще). V.S. Кайăк — букашка. || Общее название, обьединяющее несколько схожих предметов. N. Сӳс тесе йĕтĕне те калаççĕ, кантăра та калаççĕ, сӳс — кайăк вал. || В переносном значении. Якейк. Пирĕн ялта кайăк порнать-ха, епле те полин тытса пĕтересчĕ она (вор, очень хитрый и ловкий, которого поймать трудно). СТИК. Хайхи кайăк сирĕн патăртах-и-ха? (напр. беглый и пр.) IЬ. Сирĕн çĕнĕ кайăк пур, темеççи? (о новорожденном «Выражает вообще что-то тайное, о чем не говорят открыто»).

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

кош

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[kajok]
birdo, besto
вĕçен кайăк — birdo
кайăк йăви — birda nesto
кайăк чĕппи — birdido
тискер кайăк — besto
тискер кайăк çури — bestido
кайăкçă (=сунарçă) — ĉasisto
сар кайăк — oriolo

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «птица»; кайăк-кĕшĕк «птицы» в собират. смысле, «пернатые»; 2. «дикий»; кайăк хур «дикий гусь», кайăк кăвакал «дикая утка»; тискер кайăк «зверь»; др. ,тюрк. кайик, КБ, Зол. бл. кедик «лань», «олень»; уйг. кийик «олень», «серна», «газель», «горный козел»; тефс. XIV—XV вв., караим., ойр. кийик, чаг. киик, башк. кеек «дикое животное», «хищный зверь»; хак. киик «дикая коза»; тат. киек «дичь», «дикие птицы»; алт. В кийик «дикий зверь». Ср. енис, уйг., кирг. куш, башк., тат. кош, азерб., туркм. гуш, казах., к. калп., ног. кус «птица».

Çавăн пекех пăхăр:

кай кай ен кай ути кай-юлашки « кайăк » Кайăк çул Кайăк çулĕ кайăк çын кайăк ашĕ кайăк кăвакал

кайăк
Сăмаха тĕплĕ ăнлантарман
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org