Шырав: кар

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I. (кара)

долото (большое)
карпа алт  долбить долотом
Кар аври тыттар. — погов. Всучить рукоятку от долота. (соотв. Кукиш с маслом).
II. глаг.

1.
завешивать, занавешивать
чӳрече кар — занавесить окно
алăка утиялпа карнă — дверь завешена одеялом
2.
отгораживать, загораживать, заграждать
тĕпел кукрине хăмапа карнă — передняя часть избы отгорожена досками
3.
задергивать, затягивать
чӳрече каррине кар — задернуть занавеску
4.
раскидывать, разбивать
чатăр кар — разбить палатку
5.
натягивать, протягивать
вĕрен кар — протянуть веревку
телефон кар — провести телефон, протянуть телефонную линию
хĕлĕх кар — натянуть струны (напр. гитары)
6.
раскидывать, расставлять (сеть, тенета и т. п.)
Урам урлă таната карăп. (Ура сырни). — загадка Через улицу протянуты тенёта. (Оборы лаптей).
8.
перекидывать
çырма урлă каçма кар — перекинуть бревно через речку
9.
плести
оплетать, заплетать

хăмла пĕтĕм картана карса илнĕ — хмель заплел всю изгородь
эрешмен карта карать — паук плетет паутину
10.
заслонять, затмевать, загораживать собой
уйăха пĕлĕтсем карса илчĕç — тучи закрыли луну
11.
обволакивать, заволакивать, затягивать, застилать
куçа куççуль карса илчĕ — слезы затуманили глаза
тӳпене пĕлĕтсем карса илчĕç — тучи обволокли небо
12.
окружать, брать в кольцо
тăшмана карса ил — окружить врага
13.
залегать, образовываться (о морщинах, складках)
çамкине тарăн йĕрсем карса илнĕ — на его лбу залегли глубокие морщины
14.
раздвигать, растопыривать
сенĕк юпписене кар — раздвинуть зубья вил
15.
раскрывать, размыкать (рот, пасть)
çăвар кар —
1) раскрыть рот
2) зевать
3) разг. орать
16.
кричать, орать
эсĕ аплах ан кар! — ты так не ори!
Караканăн çăварне карта тытман. — погов. Рот крикуна не огородишь оградой. (соотв. На чужой роток не накинешь платок).

уйăх карта карнă — вокруг луны образовался ореол
çăвар карса итле — развесить уши
çăвар карса лар — 1) прозевать, зазеваться 2) разинуть рот (в изумлении)
III.

1.
одновременно, быстро и дружно
ĕçе кар тух — дружно приняться за работу
вĕрентекен класа кĕрсен, ачасем кар тăчĕç — когда в класс вошел учитель, дети дружно встали
2.
прямо, ровно, стройно, по прямой линии
çула тăрăх йывăçсем кар лараççĕ — вдоль дороги ровными рядами стоят деревья
IV.

1.
подражание карканью вороны, крику грача, коростеля
2.
подражание треску разрываемой крепкой материи, бумаги и т. п.

карр —
1) усил. от кар IV. 1.
çăхан карр тăвать — ворон громко каркает
2) усил. от кар IV. 2.
пире карр тутар — с треском разорвать холст
3. подр. —
о быстром действии, движении

кар турт быстро — черкнуть (напр. карандашом)

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

занавесить
раскрывать  
растопыривать
расставлять
надрубать
делать зарубки

чӳрече кар — занавесить окно
çăварна кар — раскрывать рот
чаршава карса хур — задернуть завесу
карăнтăк — окно
карлак — пяльцы, перила, решетка
карăн, карăнкала — потягиваться
карăнни — потягота
карăнкаласа ан тăр — не потягивайся

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(кар), подр. неподвижному, направленному в одну сторону взгляду группы людей. || Подр. стройной расстановке, стройному расположению. Ходар. Вара алăк патнелле кар пăхса тăраççĕ те, ак çапла чӳклеççĕ. (Чӳклеме). Н. Карм. Пурте пĕрле кар пăхса тăраççĕ. Бишб. Шăнкăр-шăнкăр шыв юхать, ик айккипе хурама кар ларать (сплошными рядами). || Подр. прерывистому звуку или быстрому движению. Сш. Чек. Кар-кар турт (а не кал-кал, отрывисто). КАЯ. Шырлан патне çитсен, хуралăçсем темшĕн кар!.. каялла чакрĕç. СТИК. Чиркӳ хуралçи лампаткăна çутрĕ те, кар (с долгим а) туртса хăпартрĕ. К.-Кушки. Кар тутарайăр (черкните пером). Кан. Елĕк шкулĕнче 5 — 6 çул хушшинче нихăш кĕркунне те учитлĕ кар пухăнса ĕçлени çук. Хастарлăх. 9. Çамрăксем кар тухса тытмасассăн, ваттисем вăл ĕçе тăвас çук.
(кар), раскрыть, разинуть ЧС. Çӳçĕсем пĕтĕмпе ĕнсе кайнă, çăварне карса пăрахнă. Волосы были совсем сожжены, рот был разинут. Орау. Ял тăрăх çăварне карса çӳрет (разбалтывает на всё село). Сĕт-к. Хăрах аллине пилĕке тытнă, хăрах тотине чăснă, çварне карнă (молочник). Упа 876. Çăхан çăварне карнă та, мĕн пур вăйĕпе кăранклатса янă. Трхбл. Караканăн çăварне карта тытман. Пшкрт. Халĕ, çуарня лепле карса пăрахнă (карзӓрӓт)! Смотри, как он рот-то дерет! (т. е. кричит). Орау. Мĕн çăварна карса выртатăн? Анаслани кунтах илтĕнет. || Завесить, закрывать, затянуть, занавешивать; опутать. Ст. Чек. Карна (карас) шăналăк. Сĕт-к. Шăналăкне карăнтарах кармалла. Чураль-к. Урам урлă таната карап. (Ура сырни). Тораево. Хăва (он сам) кайсан, упа лашана çисе янă, тет те, ун вырăнне çатра каркаларĕ, тет те, çине шăналăк витрĕ, тет, хăва тарчĕ, тет. Ал. цв. 8. Вăл çӳлĕ вырăн çине улăхса выртать те, кĕмĕл чаршавне карса ярать Орау. Хĕвеле кашт пĕлĕт карса илнĕ. N. Ăна пĕлĕтсем карса тăраççĕ (закры зают). Якейк. Икĕ минутра тĕтре карса илч. В две минуты заволокло туманом. || Окружить, огородить. Ала 6. Çывăрса тăчĕç. Вăлсене йĕри-тавра карса илнĕ, тет, çĕленсен амăшĕ, ниçта та каймали çук, тет. Финн. Тĕплĕ карса илнĕ. Крепко загорожено. Толст. Вăл çулпа аннă та, чул хӳмепе карнă йывăç пахчи курна. N. Юпаран юпана правулкка карса пынă (если столбов много). N. Икĕ юпа хушшине правулкка карса хунă. N. Апла пулсан, эппин çарана çуррине карса илер, çурринче выльăх çӳретер. N. Эппин эпĕ, юлташсем, халĕ кайса карса илетĕп те, унта выльăх яртармастăп.
отчетливый, резкий (о контуре). Малды-Кукшум. Катаран кар вăрман, патне çитсен, сĕм вăрман. (Кантăр). || Прямо, разборчиво. Трхбл. Ыраш кар ларат, çавăнпа вырма аван.
(кар), крутой, натянутый. СПВВ. ВА. Кар çип, кар кантăра.
(кар), большое долото. Городище. Б. Олг. Алтăр алтма, килĕ алтма, чĕрес тума кирлĕ полат кар (ийĕ манерлă). КС. Кар тесе, катка çарти çырмаллине калаççĕ (деревянный, с железными зубцами). Тюрл. Пӳрт пуранă чухне пӳрт кĕтесине (пĕрене картне?) карпалан якатаççĕ. Сред. Юм. Кар пӳрт пыранă (так!) чухне кĕтессĕм хырса тасатакан япала. Стюх. Кар — «одноручный наструг».

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «загораживать», «отгораживать», «завешивать», «занавешивать»; 2. «устраивать»; чатăр кар «разбить палатку»; 3. «растягивать», «распяливать», «натягивать»; 4. «разинуть (рот)»; полов., уйг., узб., кирг., казах., к. калп., ног., алт. И, ойр., туркм. кер, азерб. кәр, тур. гер, тув. хер, тат. киер, башк. кир «натягивать», «растягивать», «пялить»; чув. каркăç 1. «развилина, вилообразная палка, на которой распяливают «и сушат шкуры овец и мелких зверей»; 2. «пяльцы»; азерб. кәрнаh, узб., алт. И керги, казах. кергиш, тур. гергеф, тат. киергеч, башк. киргес, тюм. карге, каерге «пяльцы».

Çавăн пекех пăхăр:

капчит ту капчунăй капюшон капюшонлă « кар » кар аври тыттар карă карăç карăçлат карăк

кар
Пуплев пайĕ
Еçхĕл
 
Фонетика
3 саспалли
 
Хытă сăмах
 
Чĕлхе
Чăвашла
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Yoomoney: 41001106956150