Шырав: мел

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
ловкость, сноровка, проворство, ухватка
Мел пĕлен пурне те тăвать. — посл. Сноровистый все сумеет сделать.
2.
уловка, хитрость, ухищрение
тĕрлĕ мелпе усă кур — прибегать к разным уловкам
мел туп — изловчиться, ухитриться
мелне тупакан çын — изворотливый, оборотистый человек
3.
средство, прием
хӳтлĕх мелĕсем — защитные средства
чее мелсемпе усă кур — пользоваться хитроумными приемами
4.
случай, возможность
майлă мел — удобный случай
мел килчĕ — удалось, выпал случай
сана килсе курма мел пулмарĕ — у меня не было возможности навестить тебя
5. перен.
ключ, способ, метод
мел туп — найти ключ (для решения чего-л.)
6. уст.
мелвышитый узор на груди женского платья

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

ловкость; мелĕ пур та вăйĕ сахал – ловкость есть, силы мало; мелсĕр – неладно.

116 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(мэл’), способ, сноровка. Кн. для чт. 158. Вĕсене çынсем илсе ан кайччар тесĕ, тĕрлĕ-тĕрлĕ мел тупать. Ib. 142. Пире пур ĕçре те мел кирлĕ. Ib. Курак, вăйпа ĕçеймесĕр, ăспа ĕçме мел тупать. Чăв. й. пур. 32. Тата хăй ăçта сутă тума хăтланса, ăçта çип пĕвеме, хăй пĕлмен ĕçе тытăнса, хăй меле пĕлмен пирки (не имея сноровки), юлашкине те салатса пĕтернĕ (расточил). Сред. Юм. Мел пĕлсен, кирек хăш ĕç те ансат. Кильд. (Тет.). Ах, тантăшçăм, теп, пĕрех чунçăм, пĕрле пуранмашкăн мел кирлĕ! Альш. Мел пĕлен пурне те тăват. Знающий сноровку всё сделает. Ib. Кĕрешме мел пĕлет. Рук. календ. Прокоп. Пĕр мелне вĕренсе çитсен (если раз...), хурт тытасси нимен те мар (очень легко). В. Шинкусы. Эпир ăна епле пăрахма (т. е. деньги, çул хĕрне) мелне те пĕлес çук. (Пăсташ). N. Кайран, ку мелпе улталайманнине кура, хăратма тытăнчĕ. Чăв. й. пур. Ăна вĕлерес тесе, шухăшласа çӳренĕ, анчах ниепле мел тупайман. || Приём. Альш. Йăкăп-йăкăл! шуса кăна пыраççĕ хĕрсем урайĕнче: аллисене капла, аллисене çапла тыта-тыта çаварăнаççĕ. Пур мелне те иккĕшĕ пĕр вăхăтра тăваççĕ. || Чăв. й. пур. 7. Ку ĕç сирĕн пĕртте меле килмес. Это ваше дело — негодное. СПВВ. Ĕç меле килмес (не ладится). || Возможность; удобство. Ст. Чек. † Тимĕр-кавак лаша, кăтра çилхе, мел килмерĕ (не было возможности) тытса утланма; çавă Аслаксу (= Аслă-Аксу) хĕрсене мел килмерĕ тытса чуптума. (Çамрăксен сăвви). Сред. Юм. Мел пôлсан, çавăн чôл çиленнипе мана тем туса пăрахĕччĕ те ô; мел çôк та, ним те тăваймас. Ib. Мел пôлсан, çĕр тепнех анса кайăттăм! (от стыда). Н. Шигали. † Хура вăрман урлă каçнă чух, мел килмерĕ çăка касмашкăн. С. Дув. † Тата кунтан ытла мĕн кирлĕ? Сарă çу пек ирĕлме мел кирлĕ. Юрк. Укçа тĕлĕнче тапратса калаçма мел килмерĕ. См. Paas. 85.
(мэл), узор на груди женской рубахи. СПВВ. ТА. Мел = кĕпе умĕ. Пшкрт. Кĕпе (чит. кэ̆βӓ) мелĕ.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

сущ.муж.
пурă, пур; писать мелом на доске доска çине пурăпа çыр

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

пур, пурӑ.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

м. пур(ă).

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[mel]
truko, ruzaĵo; rimedo, eblo, okazo
мел туп — artifiki, truki, trovi eblecon
хӳтлĕх мелĕсем — proktektaj rimedoj
мел килчĕ — sukcesi, bonŝanci
сана килсе курма мел пулмарĕ — mi bonŝanĉi viziti vin

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «ловкость», «сноровка»; 2. «уловка», «хитрость»; 3. «способ», «средство», «прием», «метод»; 4. «случай», «возможность»; уйг. әмәл «действие», «дело»; «способ»; әмәл тaп «найти выход из положения», «придумать способ», «изловчиться»; «практика»; «должность», «род занятий»; кирг., казах., хак. амал, к. калп. әмел «дело», «действие», «поступок»; «способ выйти из положения», «хитрость», «уловка»; башк., тат. әмәл «способ», «средство», «приём», «уловка»; тур. амал «действия», «поступки»; «труды»; балк. амал «возможность»; ног., туркм., узб. амал «действие» (матем.); из тюркских языков это слово проникло в марийский — амал «повод», «причина», «предлог», в удмуртский — амал «способ», «средство», «метод», «прием», «сноровка». В. И. Абаев указывает на широкую распространённость этого слова на Кавказе у осетин, лезгинцев, даргинцев, кабардинцев и др. Семантическое развитие этого слова он представляет в следующем виде: от исходного значения «действие», с одной стороны, — «образ действий» > «поведение», «нрав», а с другой — «способ действия» > «прием», «уловка» «средство», «хитрость» (ЭСл. I, 50). Слово заимствовано из араб. и перс. яз.: араб. «действие», «работа», «занятие», «дело», «труд», «старание»; перс. (из араб.) (ӓмӓл) «дело», «действие», «работа», «поступок», «практика».

Этимологи словарĕ (1996)

способ, сноровка; прием; возможность; удобство.
   Производные формы: мелĕпе потихоньку; мелле- устроить, упорядочить; меллен- приспособляться; меллеш- устраиваться; меллештер- устраивать, упорядочить; меллĕ имеющий сноровку, навык; мелсĕр без сноровки (Ашм. Сл. VIII, 220-221) < эмел (см. ниже).
   См. Егоров ЭСЧЯ, 131-132.
Узор на груди женской рубахи (Пшкрт.) (Ашм. Сл. VIII, 221) < марГ. мел грудь; открытая часть ворот рубахи; приполок; марЛ. мел планка у ворота рубахи; приполок / удм. мыл грудь / венг. mell и др. (Лыт. ИВПЯ, 201).
   См. Федотов ЧМЯВ, 309; Лук. МЗЧЯ, 44.

Çавăн пекех пăхăр:

Мекки меккине меклет мексиканцы « мел » Мелçет мелĕк Мелĕм хуçа мелĕмле мелĕпе

мел
Пуплев пайĕ
Япала ячĕ
 
Фонетика
3 саспалли
 
Семçе сăмах
 
Чĕлхе
Чăвашла
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org