Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

баня

банный
хура мунча — курная баня, баня по-черному
шурă мунча — баня по-белому
мунча кунĕ — банный день
мунча лапки — полок
мунча умĕ — предбанник
мунча чулĕ — камни на каменке в бане
мунча кĕр — мыться в бане
мунча пулнă — баня протопилась
мунча хут — топить баню
мунчи тутлă пултăр! — желаю легкого пара!
мунчи тутлă пулчĕ-и? — с легким паром!
◊
тип мунча кĕрт — задать баню, побить

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

баня; мунча кĕр – в баню итти; мунча чулĕ – каменка.

118 стр.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

монча (мунζ’а, мон’џ̌а), баня. Альш. Мунча ăшши тутлă пултăр! (Приветствие моющемуся в бане). Ib. Пирĕн паян мунча пит тутлăччĕ (приятна), кĕме пит çăмăлччĕ. Трхбл. Мунча пулнă (баня истопилась); мунча кĕрес (мыться н бане). N. Йăмра мунчи пит тутлă, ăвăс мунчи пит тутлă, çăка мунчи тата авантарах та, пит сахал. Юман мунчи йӳçĕ пулат. Яргунък. Лутра вырăс мунча ăсти. (Арлан). Тайба-Т. † Мунча, мунча мул килет, урам тулли туй килет. Альш. Вăл чăвашсемпех ĕçетчĕ-çийетчĕ, мунчине кĕретчĕ. Чăвашсем 32. Мунча пулсан вара (когда истопится бани), пурте çав пумилккери çынсем мунча кайса кĕреççĕ. Ib. 29. Мунчаран ытти çынсем тухсан, пĕри каях юлат те: вилнĕ çынна мумча çапатăп, тесе, милкĕпе лапка çине (по полку) çапат. N. Мунча кĕрсе килнĕ çĕре (к приходу из бани) сăмавар ларттарас. Ильмово. Унтан вара вăсем килĕсене таврăнаççĕ те, çутăличчен (до рассвета) мунча хутса яраççĕ (затопляют). БАБ. Мана мунча хутса парăр. Истопите для меня баню. Ib. Мунча кĕрсе тухсан (после бани). Ст. Ганьк. Чирлĕ çынна мунча çинчен (после бани) апат пăртак çитереççĕ. Сред. Юм. Мунчари чôл тутлă! („Гов. тому, кто говорит, что это не вкусно, нужно то-то“). Ib. Мунча питлĕх — шор мунчан чôлĕ çине хôплакан питлĕх. Тогаево. Пӳртне кĕтĕм те, порте мончаран тохнă та, чей ĕçсе лараççĕ. Никит. Урапа иртсе кайнă хыçĕнчен (за проехавшей телегой) мунчаран тухакан тĕтĕм пек тусан (пыль), юлат (в засуху). N. Мунча питĕ вĕри пулчĕ, ăшши нумай пулчĕ (очень жарко); ялĕпе кĕрсен те, çитмелле. Юрк. Атте, мĕшĕн пирĕн пӳрт пуринчен те начар, мунча пек анчах? КС. Мунча çунса тухрĕ (истопилась). Караполов. Про хороших музыкантов говорят, что они научились играть в бане. N. Эпĕ мунча вĕрине юрăтмастăп (я не люблю жаркой бани). || Ст. Чек. Ача тек акăшсем патне каясшăн йĕрет,— мунча кӳртсе илтĕм-ха (т. е. выпорола, „задала баню“) паян! Ib. Е (долгое э), мунча кӳртрĕмĕр-и! (Ачасем хĕнесе илнĕ ачана çапла виртлеççĕ). Бхтр. Упăшки çавна илтрĕ, тет те, арăмне лайăх мунча кӳртрĕ, тет (отлупцовал). || N. Çĕр-мунча, баня-землянка. См. мулча, молча.

аппарат для определения влажности хлеба (зерна). К.-Шемяк. Кунта ман пилĕк пăт сĕлĕшĕн мунча лартса тăмалла-и?

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

мунча

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«баня»; уйг. монча, кирг. мончо, казах., к. калп. монша, тат. мунча, башк. мунса, узб. мурча, алт. В, ойр., хак. мылча «баня»; тур., туркм., ног. хаммам (из араб.). Мылча, возможно, и его фонетические варианты представляют собой подвергшееся значительным звуковым изменениям русское мыльница.

Çавăн пекех пăхăр: