Шырав: пĕрле

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
вместе, совместно
воедино
слитно
программăна пĕрле сӳтсе яв — обсудить программу совместно
пĕрле çыр — 1) писать слитно, вместе 2) писать вместе с кем-л.
эпир пĕрле ӳссе çитĕннĕ — мы вместе выросли

2.
одновременно
вĕсем пĕрлех кайрĕç — они уехали одновременно

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

вместе. Альш. Кĕçĕн ывăлĕ хăйĕн тетĕшĕ вăрă иккенне пĕрле ӳссе те пĕлмен, тет. Сунт. Тĕрĕс, атте вилсен те пĕрле. N. Унăн япалисене арчипе пĕрлех исе кайнă. N. Тата хăш çемьере арăм тăлăха юлса пĕчĕк ачисемпе ĕçне çынпа пĕрле пуçтараймасть. Кора-к. Çарăк аксассăн (когда посеешь), пĕрле тăвăпăр, тесе калат, тет, упа. С. Тим. † Санпа манăн сăмах пит килет, ачаран пĕрле тăнăран. Альш. Хĕр сăрие пыран (= пыракан) хĕр пуçне çич-сакăр витре сăра илсе, пĕрле-пĕрле яраççĕ ăна. IЬ. Çикелесен, апатланкаласан, пурте пĕрлерех тухса утаççĕ хайхисем пасара. IЬ. Çапла темиçе ял пĕрлерех, темиçе ял пĕрлерех ларса пĕтнĕ ĕнтĕ вăл чăвашсем. Регули 968. Пĕрле хуса килтĕмĕр; пĕрле кайрăмăр. ССО. Эсĕ пĕр-пĕр кивĕ укçа тупнă, пĕрле тăвар, вара ярăпăр сана. Сред. Юм. Иккĕн йонашар отса пынă чохне пĕри ӳке-парсан, тепри ôна кôлса: ôкçа топрăн-а мĕн, пĕрле пôлтăр, тет. || Одновременно. Сред. Юм. Пĕрлерехех тôхса кайрĕç ăсĕм, пирĕн тохса кайсан, сирĕн пĕр çôр сехетрен те ытла тăмарĕ пôль.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«вместе», «совместно», «слитно» (писать слова); др. тюрк., КБ, МК. тефс. XIV—XV вв., чаг., полов, бирлӓ, билӓ, тур. биле, уйг. биллә, биргә, кирг., казах., к. калп., ног. бирге, узб. бирга «вместе», «с»; чув. пĕрлеш, тат., башк. берләш, уйг. бирләш, узб. бирлаш, «объединяться»; чув. пĕрлешӳ, башк., тат. берләшмә, узб. бирлашув «объединение». Образованы от числительных пĕр, бер, бир «один» с помощью аффиксов.

Çавăн пекех пăхăр:

пĕрлĕхенлĕх пĕрлĕхлĕ пĕрлĕхлĕх пĕрлĕхсĕр « пĕрле » пĕрлев пĕрлелĕх пĕрленти пĕрленттин пĕрлет