Шырав: тăлла

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
стреноживать, спутывать (напр. лошадь)

2.
заковывать (в кандалы, цепи, оковы)
сăнчăрпа тăлла — заковать в цепи

3. перен.
опутывать (о суевериях, религии)
сиенлĕ йăласем халăха авалтан тăлланă — вредные обычаи издревле опутывали народ
телевидени суялăхĕ халăха яланах тăллать — лживость телевидения всегда опутывает народ

4. перен.
сковывать, связывать, лишать свободы действий

5. уст.
тормозить, останавливать (напр. мельницу с помощью веревочных приспособлений)

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(тŏлла), сукно. См. тăла. КС. Чертаг. Пирле тĕртнĕ тăлла — ик кĕрĕпе анчах тĕртнĕ; ăратнелле тĕртнĕскер — тăват кĕрĕпе тĕртаççĕ ăна.

(ты̆лла), спутать путами, стреножить. См. тăлă. N. Лашана хивре тăлăпа ан тăлла. ЧС. Пĕр ирхине вăталăх пичче çав лашана çерем çине тăлласа ячĕ. Изванк. Çав вара (в долину) çитсен, эпир утсене курăк çине тăлласа ятăмăр та, вут хутăмăр. N. Ачасем, вăрман çывăхне çитсен, лашисене тăлласа ячĕç. Цив. Çырмана пырса çитсен, эпир лашасене тăлласа ятăмăр. Скотолеч. Урине шыв е сĕлĕ ансан, лашанăн урисем чĕтĕреççĕ, вăл тăлланă пек вĕттĕн утать. ТХКА 28. Вăрмана шала, улах вырăна, кĕретĕп. Тăлласа яратăп вара лашана. Лаша кунĕпе кана-кана, вырта-вырта курăк çиет. Ib. 47. Эпĕр лашасене вăрмана питĕ шала кая-кая тăллаттăмăр. || Тормозить, остановнть (мельницу). Сред. Юм. Арман тăлла (армана авăрма чар, тени пôлать). || Опутать, обмануть. Чăв. й. пур. 5. Вăсем ун пек çынна епле те пулин тăллама тăрăшаççĕ (живущего как должно). || Препятствовать, затруднять. СПВВ. || Таскать за волосы. Чураль-к. Çӳçрен тăлларăм. Потаскал за волосы.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«путать», т. е. «налагать нуты на передние ноги лошади», «треножить»; Замахш. тушакла, узб. тушовла, кирг. тушо, казах. туса, тусаула, ойр. тужа, хак. туза, тузахта, туркм. душа, ног. тыса, тат. тышаула, башк. тыша «путать», «треножить (лошадь)»; ср. монг. туших «треножить»; см. тăлă. Чув. тăлла < тăлă + ла.

Çавăн пекех пăхăр:

тăлан пӳ тăлахуп тăлкка тăллăх « тăлла » тăлла варри тăлла-çăпата тăллав тăллала тăллан