Шырав: тĕпек

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
вершина
сăрт тĕпекĕ — вершина холма
2.
гребень, гребешок
хохолок
(у птиц)
3.
чуб, хохол
çӳçе тĕпек хăварса кастар — оставить чуб при стрижке
4.
султан (çĕлĕк тăррине илемшĕн лартнă тĕксем)
тĕк тĕпек — султан из перьев

пуç тĕпеккианат. темя
хулпуççи тĕпекки — плечевой сустав

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

хохол. СПВВ. Тĕпек, хăрпу. Альш. Шурă кăвакалăн тĕпек çук. ЧП. Шур кăвакарчинĕн тĕпек çук. ЧП. Кăвак кăвакарчăн тĕпек куç. N. Кăвак кăвакарчăнăн тĕпек çук, шур кăвакарчăнăн çунат çук. Пазух. † Кăвак кăвакарчăнăн, ай, тĕпек çук, пирĕн çамрăк пуçа та, ай, телей çук (авалхи юрă). Образцы 45. † Кăвак кăвакарчăнăн кăвакĕ çук, шурă кăвакалăн тĕпекĕ çук. Ядр. Ки-ки-ри-ки сар атан, сан та пуçра тĕпек çук, пирĕн те пуçра калпак çук. Яргуньк. Кăткăтăки сар чăххи, санăн пуçра тĕпек пур, манăн пуçра калпак çук. ГФФ. † Пуç тĕпекки-масмакки. (У жены бедняка) хохол на голове — масмак. || Гребешок (у птицы). Якейк., Чертаг. || СПВВ. ЕХ. Тĕпек – çĕлĕк тӳпи. || Темя. || Икково. Атьăр ăна тĕпек туртар (за волосы, чтобы женился)
возвышенное место или возвышенность, происходит от слова тӳпе, верх или вершина. Рекеев. См. тӳпек. СПВВ. Икĕ йĕкĕт ут çулаççĕ, ян яраççĕ миллай тĕпеке. ЧП. Икĕ те йĕкĕт утă çулать, çутăлтарать миллай тĕпеке. Лашм. Икĕ кĕрен ут, пĕр çӳрен ут хăваласа пымасть тĕпеке. N. Икĕ кĕрен пĕр çӳрен, хăваласа пымаст тĕпеке (умлă хыçлă). Макка 91°. Ял тĕпекĕнчи урам. СПВВ. ЕХ. Тĕпек тесе çырман пуçланнă çĕрне калаççĕ. || Поляна. Хурамал. Тавралла вăрман пулсан, вăрман хушшинче уçланкă пулсан, çав уçланка тĕпек теççĕ. || Часть поля, вдающаяся в лес; при этом углы (мысы) леса, образующиеся по обеим сторонам „тĕпек“ при соединении его с полем, назыв. ката. НИП. || Назв. поля около К.-Кушки.
то же, что хуран тĕп, круг, на который ставится снятый с крюка котел с варевом. || Поперечная железка у жернова. Уресмет. Тĕпек – большое железо в жернове, на которое упирается ухват. Качал. Тĕпек тытса тăракан ватлăх. Якейк. Тĕпек — чола çавракан япала (тимĕр). Мочеи. Тĕпек — деревяшка внутри верхнего камня, сквозь нее проходит йĕке. См. арман, тĕпек (вып. II, стр. 51).
яз. имя женщ. Т. И. -Шем.
(т’ӧ̆бэк’, тэ̆бэк), ferrum planum oblongum, forma quadrata, quod in foramen catilli transverse inclusum est; in eius foramina furcae ferreae (yxват) fusique (йĕке) capita inseruntur. Tale quiddam Roman! veteres subscudem ferream vocitasse videntur (v. Vitr. X, 5). Параплица, порхлица. Чула çавăракан йĕке тăрринче тĕпек; тĕпексĕр чул тăмасть. На верхнем конце веретена, вращающего камень, есть порхлица; без порхлицы камень держаться не может. Тоскаево. Тĕпек мĕн пурĕ виççĕ пулать: çиелти тĕпек, в(ă)та çĕрти тĕпек, аялти тĕпек. Çиелти тĕпеке йĕке тыткине тыттарса хураççĕ, вăл çиелти чул çинче выртать, вăта çĕрти тĕпек аялти чул çинче выртать; аялти тĕпек чул йĕки çумĕнче тытăнса тăрать. Порхлиц всего бывает три: верхняя, средняя и нижняя. Верхнюю порхлицу вставляют ухватив ее ухватом; она лежит на верхнем камне. Средняя порхлица лежит на нижнем камне, а нижняя держится на веретене. (Все это сомнительно; о трех параплицах я не слыхал: их бывает не более двух; см. шапа). Якейк. Тĕпек, ăна тимĕртен тунă, вăл чолă çавăрать. Пораплица сделана из железа, она вертит камень. Асан. «Тĕпек — большов железо в жернове, на которое упирается ухват» (у ветрянки). П. И. Орлов. Чул тĕпек чул йĕки тăрăнче тăрать. Порхлица находится на веретене (К5). А. Турх. Тĕпек — чула çавăраканни. Йĕке тăрринче тĕпек. Тĕпексĕр чул тăмас.

Федотовăн «Тĕне кĕмен чăвашсен ячĕсем» словарĕ

яз. и. ж. Т.-И.-Шем. (Ашм. Сл. XV, 69): Тĕп "основа; корень; дно; остаток; подонки" + -ек; тĕпек тытса тăракан ватлăх (Ашм. Сл. XV, 69).

Чӑвашла топонимсен онлайн словарӗ

Кивĕ Ӳселтен (Тутарстан, Аксу районĕ) Пухтелелле (Тутарстан, Нурлат районĕ) каякан çул ячĕ.

Çавăн пекех пăхăр:

Тĕпе хир тĕпе шолоп тĕпе юл тĕпе-йĕрĕпе « тĕпек » Тĕпек çулĕ тĕпек тимĕри тĕпеке тĕпеклĕ тĕпеклĕ баклан

тĕпек
Сăмаха тĕплĕ ăнлантарман
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org