1.
глубокий
глубоко
тарăн авар — глубокий омут
тарăн вар — глубокий овраг
тарăн калуш — глубокие галоши
тарăн кĕсъе — глубокий карман
кунта тарăн — здесь глубоко
пусса тарăн сухаланă — поле вспахано глубоко
ача тарăн чăмрĕ — мальчик нырнул глубоко
2. перен.
глубокий
глубоко
тарăн шухăш — глубокая мысль
тарăн ыйхă — глубокий сон
тарăн ăнланса ил — глубоко вникнуть во что-л., проникнуться чем-л.
хирĕçӳ тарăна кайрĕ — противоречия обострились
3. перен.
основательный, глубокий, серьезный
основательно, глубоко, серьезно
тарăн пĕлӳ — глубокие знания
ыйтăва тарăн тишкерсе тух — изучить вопрос основательно
4.
ввалившийся (о глазах)
◊
тарăн курăк — высокая трава
(тары̆н), возвращаться, ворочаться назад. См. таврăн. Пшкрт: иҕэ̆ п̚иччэ̆ш кил’эччэ̆, к’аjы̆к хыс’с’ы̆н с’ӧрӓзӓ каjалак тары̆наччы̆ (возвращаются с охоты).
(тары̆н), глубокий. N. Çакăнта (тут) шу тарăн-и? N. Кăть ишетпĕр (плывем) те, чарăнатпăр; тăрса пăхатпăр та: тăрмала мар — тарăн (встать на дно нельзя: глубоко). Ст. Шаймурз. Хура сăхман кăсйи тарăн мар; тарăн пулмасан та, мăйăр тĕшĕ (ядра орехов). Сред. Юм. Тарăнтан сохалать. Пашет глубоко. Собр. Çын умне тарăн ан алт, теççĕ. (Послов.). Вишн. 72. Тарăн алтсан, эпир шыв çулĕ патне çитетпĕр. Пазух. Çуртисемех çунать, тарăн юхать, хĕрлĕ тиллĕн куçне те курăнмасть. || В перен. см. N. Эй витĕр пăхса курăнми тарăн тĕп, савăн! || Глубина. Альш. Шăтăкĕ (нора) вĕсен (сăвăрсен) питĕ тарăна каят. Ib. Тарăна янă. Пустил глубоко. Виçĕ пус. 33. Вĕсем тымарĕсене çĕре тарăна ярса унтан ытти тырăсенчен ытларах çимĕç сăхаççĕ. || Высокий, густой (трава). С. Тим. † Тарăн курăк çинче (вар. айĕнче) çĕр-çырли, хăçан тухайĕ-ши çиеле? Микушк. † Путене кайăк-мăнтăр кайăк, тарăн курăк тĕпĕнче.
, сл. неизв. зн. С. Айб. † Тарăн-тарăн çăл куçĕ тарăн çырма пуçĕнче.
тирән
«глубокий»; тефс. ХII-XIII вв. тӓрин, кирг., казах., к. калп., ойр., тув. терең, узб. теран, узб. С тиринг, азерб. дәрин, тур. дерин, ног., кумык. терен, тат. тирән, башк. тәрән, хак. тирең, якут. дириң «глубокий», «глубоко».
Çавăн пекех пăхăр:
тарăм Тарăм-вар тарăм-шарăм тарăмпар « тарăн » тарăн вар Тарăн кукăр Тарăн-çырма Тарăн-çырма-Тăрăн Тарăн-вар юманлăхĕ