Шырав: утаман

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

уст.
атаман
атаманский
касак утаманĕ — казачий атаман

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

отаман (удаман, одаман), атаман, вожак, главный. В. Ом. Йĕрĕх полнă перĕн ялта ватти, отаманĕ. Ялĕпех йĕрĕх полнă, пĕри полнă отаманĕ. Кожар. (Асак. в., Ядр. у.). Пӳртре вун иккĕн лараççĕ, пĕри отаманĕ. Шел. 165. Эпĕ Упа-Утаман, ик урапа утакан. См. Паас. 195. Истор. 25. Ермак Тимофеевич касаксен утаманĕ пулнă. Сятра. Усал кĕрсе кайсан, утаманне (главному своему) калать, тет: эпĕ аран çĕклесе çавăрăнтăм. К.-Кушки. Вăл мĕн пур ача-пăчан утаманĕ пулса çӳрет. Он верховодит всеми ребятами. См. Ел-кӳл. || Личн. яз. имя мужч. Рекеев, Н. Седяк. «Ик утаман терт, кутна çавăрса çырт». Утаман — атаман. Щухăшлан ĕç пулаймасан, калаççĕ çапла.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«атаман»; в истории древних тюрков слово это неизвестно; во многих тюрк. яз. атаман употребляется для обозначения главаря, а в иных (башк. и др.) — предводителя разбойничьей или воровской шайки. Слово неизвестного происхождения; Миклошич производит его от немецкого hauptmannата «отец» + тӧмен (тӳмен) «десять тысяч», отсюда атаман — «начальник 10000-и ого войска». Об этимологии слова атаман проф. Н. К. Дмитриев пишет: „Распространённое в южнорусских степях и в Крыму, оно, очевидно, происходит от корня ата со значением «отец», «дед», «предок» и аффикса -ман (обычно образующего увеличительные имена, как установил М. Рясянен), т. е. обозначает то же, что укр. батько (ата-ман — «большой отец», «набольший»)... в старинной корпорации пастухов на Яйле (в Крыму) до самой революции сохранился термин ата-ман < ода-ман (старший пастух). ...«атаманы» иногда проявляли себя... и в сфере набегов или налётов. Отсюда же, очевидно, и слово атаман в казачьем обиходе“ (Лексикографич. сборник, III, М., 1958, стр. 17; СТЯ 323).

Çавăн пекех пăхăр:

утăмла утăмлаттар утăрья утаить « утаман » утаптывать утар утарçă утас утасла

утаман
Пуплев пайĕ
Япала ячĕ
 
Фонетика
6 саспалли
 
Хытă сăмах
 
Чĕлхе
Чăвашла
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org