Шырав: хăрăк

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
сушняк, хворост, валежник

сухой, засохший, высохший
хăрăк йăмра — засохшая ветла
хăрăк йывăç — 1) засохшее дерево 2) сухостой
хăрăк мăйăр — червивый орех
хăрăк турат — сухая ветка
хăрăк тăрăллă йывăç — дерево с засохшей верхушкой
хăрăк шанкă — хворост, сушняк
хăрăк пуçтар — собирать хворост

2.
гнилой
отмерший
хăрăк шăл — гнилой зуб
Хăрăк йывăçа касма çăмăл. — посл. Гнилое дерево легко рубится.

3.
ржавый, проржавленный, проржавелый
хăрăк çава — проржавленная коса
хăрăк тимĕр — ржавое железо

4.
ветхий, старый
хăрăк пӳрт— ветхий домишко

5. перен.
захудалый, запущенный, пришедший в упадок
хăрăк хула — захудалый городишко
хăрăк хуçалăх — запущенное хозяйство

6. перен.
хрупкий, слабый
болезненный, нездоровый
хăрăк ача —хрупкий ребенок
хăрăк лаша — слабая лошаденка

◊
хăрăк сасă — слабый голос
хăрăк ту — сделать несчастным, обездоленным

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

сухой. N. Хăрăк турат. N. Унта тӳп-тӳрем çĕр тăрăх хăрăк çилсем ним чарусăр алхасса çӳреççĕ. N. Хăрăк ана. Аттик. Хăрăк йăмра. Городице Б. Хăрăк мăйăр (червивый орех). || Ветхий. ЧС. Çисе тăрансан шăммисене пуçтарчĕç те, пĕр хăрăк савăт çине тултарса хире çын пыман Çĕре кайса ларттарчĕ. N. Хăрăк пӳрт. || Захудалый. N. Ку Пенза питĕ хăрăк губерни, начар. || Несчастный. ЙФН. Çакă пӳртре эп хăрăк, мана сăмах тимен кунĕ çук (словами обижают). N. Атте мана хăрăк турĕ, хора лашине мана памарĕ. N. Муш эпĕ вилĕп, ачама хăрăк ан хăвар.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«сухой», «захудалый»; Замахш., чаг. куруғ, уйг. курук, курғак, кирг., казах., к. калп., ног., карач. курган, туркм. гуры, гурак, азерб. гуру, тур. кypy, тат. коры, башк. коро «сухой», «засохший», «засушливый». От хăр (см.); ср. монг. кууран «сухой» (Бурдуков).

Çавăн пекех пăхăр:

хăр-хум хăр-хура ана хăр-шăмă хăр-шăмă суранĕ « хăрăк » хăрăк турат хăрăк хывни хăрăк шанкă хăрăк-марăк хăрăк-харăк