Шырав: хăтăр

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I. диал.

1.
щеголь, франт

щегольской, франтовской, щеголеватый, франтоватый
хăтăр каччă — франтоватый парень

2.
хвастун
бахвал разг.

хвастливый
хăтăр çын — хвастливый человек, хвастун

II. глаг.

1.
ругать, бранить
пробирать разг.
хăтăрса ил — поругать
хăтăрса так — накричать, выругать

2. диал.
обманывать
привирать разг.

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(хŏдŏр), подр. пырке. Б. Олг. Пыркка аçи çорконне хăтăр-хăтăр-хăтăр, тет.

пригрозить, погрозить, пробирать, дать острастку, грозить. Орау. Атти хăтăрса пăрахрĕ те, çавăнпа каймарăм эп унта. Ст. Чек. Ашшĕ ывăлне пурнипе хăтăрнă. N. Вара Иван çилленсе пĕтĕм вăйĕпе Ваçлее хăтăрса кăшкăрса янă. Кильд. Ĕçлекен халăха хăтăрса ятласа çӳренĕ ĕлĕк вĕсем. А.-п. й. 89. Унтан хăйĕн тарçине çапла хушрĕ хăтăрса. Сред. Юм. Пĕчик ачана ашкăна пуçласан хăтăрас полать. ЧС. Мана аттесем, кайнă чух (когда я уезжал): Пасна хĕррине ан пыр тесе хăтарса ячĕç (строго приказали, чтобы я не подходил к реке). С. Айб. Вĕсен санăннинчен лайăхрах вырăн пур тесе, шыв патшине каллех хăтăрса пăрахрĕ, тет. Шурăм-п. Атте хăтăрса каларĕ. Изамб. Т. Ан хăтăр (не кричи на него), сана тимес вĕт ул. Ib. Хăтăрса пăрахрĕ те (закричал), ача шартах сикрĕ. Букв. 1904. Ашшĕ кусене хăтăрарах чĕнсе, ватă çынтан кулни аван мар тесе кала-кала ăнлантарнă. N. Хăтăрса тăк — застращивать бранью. N. Çынна хăтăрса пăрахиччен ыйтса тĕпче. Шибач. Хăтăрса пăрахрĕ (= ятласа пăрахрĕ).

(хы̆ды̆р), хвастаться. Пшкрт. Ăха хăтăратăн та, тиен туиместĕн (не сможешь), тет.

(хы̆ды̆р, хŏдŏр), форсун. Пшкрт. Хорачка. Хăтăр çын так поплят. || Фамильное прозвище. Хорачка. Хăтăр Макçи (хуня лайăха картат).

то же, что хатăр, выдра.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«журить», «пробирать», «обругать»; тюм. котор «ругаться», «браниться».

Çавăн пекех пăхăр:

хăтăлкалан хăтăлтар хăтăлу хăтăм « хăтăр » хăтăраш хăтăрашкала Хăтăрка хăтăрт хăтăрттар