Шырав: хĕлĕх

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
конский волос

волосяной
хĕлĕх ала — 1) волосяное сито 2) сито из тонкой проволоки
хĕлĕх тӳшĕк — волосяной матрац
хĕлĕх пĕрчи — волосок, волосинка
хĕлĕх турт — выдергивать конский волос (для бича)

2.
струна и струны

струнный
çинçе хĕлĕх — тонкая струна
сĕрме купăс хĕлĕхĕсем — скрипичные струны
чĕре хĕлĕхĕсем — перен. струны души
хĕлĕх кар — натягивать струны
хĕлĕх карăнтар — натягивать струны
хĕлĕхсене ĕнер — настраивать инструмент (букв. струны)

3.
леса, леска
пулă тытмалли хĕлĕх ил — купить рыболовную лесу

◊
хĕлĕх хӳре — шилохвостка, шилохвость (порода уток)

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

волос конский. ГФФ. Ут хĕлĕх пек çиппинчен майра вирĕ пек пир тăвать. Из нитки, тонкой как конский волос, ткет она холст, тонкий как полотно. Кубня. Пански чăлха, хĕлĕх пушмак, пусассам килмест шурă юр çине. Якейк. Çиппи полать хĕлĕх пек, пирри полать катан пир, тĕрри полать хот çырри. Альш. Хура вăрман леш енче хĕлĕхрен çинçе хăва ӳсет. Кĕвĕсем. Шур шăтăклана шăтăклама шур хĕлĕхрен çинçе çип кирлĕ. Тюрл. Атăл урлă хĕлĕх картăм. К.-Кушки. Хĕлĕх, также волос на хвосте коровы. N. Хура вăрман хыçĕнче хĕлĕхрен çинçе хăва ӳсет. N. Вăрманта тилĕ юртать хĕлĕхрен çинçе çулпала. О Рыболовная леса. Шашкар. || Струна.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

кыл

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «конский волос»; 2. «струна»; узб., уйг., якут. кыл, азерб., туркм. гыл, алт. В, казах., к. калп., ног., тур. кыл «конский волос»; кирг., тат., башк., ойр. кыл, тув., хак. хыл «конский волос»; «струна», а в некоторых тюрк. яз. (тат., узб. и др. ещё «щетина»). В чув. конечное -ĕх, по мнению Рамстедта, первоначально являлось афф. уменьшительности (Введение 188); ср. монг. килғасан (Бурдуков), бур. монг. халгасо, хилгасу (Подгорбунский) «конский волос»; монг. хил «смычок».

Çавăн пекех пăхăр:

хĕлĕн-çуйăн Хĕлĕп хĕлĕпе Хĕлĕппи « хĕлĕх » хĕлĕх ала хĕлĕх пĕрчи хĕлĕх пуç хĕлĕх хӳре хĕлĕх хӳре кăвакал