Шырав: хĕрӳ

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
жара, жар, зной

жаркий, знойный, горячий

жарко, горячо
хĕрӳ мунча — жаркая баня
хĕрӳ хĕвел — палящее солнце
япăх вуттăн хĕрĕвĕ çук — от плохих дров мало жару
Тимĕре хĕрӳ чухне тупта. — погов. Куй железо, пока горячо.

2. перен.
жаркий, напряженный
строительствăри чи хĕрӳ тапхăр — самый напряженный этап в строительстве

3. перен.
жар, страсть, пыл

жаркий, страстный, пылкий, кипучий

страстно, пылко
хĕрӳ туйăм — страсть
хĕрӳ чĕре — пылкое сердце
хĕрӳ юрату — страстная любовь
ĕçе хĕрӳ тытăн — с жаром приняться за работу

4.
вспыльчивый
горячий
вăл хĕрӳ çын — он человек вспыльчивый

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

жар, жара. Чув. пр. о пог. 63. Сывлăм час типмесен, вĕри (хĕрӳ) пулать. Если роса скоро не высохнет, будет жара. N. Хĕвел хĕрĕвĕ, солнечный жар. Истор. Хĕрӳпе çуртсем çинчи тимĕр шăранса юхнă. N. Вăрлăх хĕвел хĕрӳпе типсе сарнă пек. || Жаркий, раскаленный. N. Вара халăх уя тыр вырма тухать, питĕ хĕрӳ ĕç тапранса каять. Сбор. по мед. Хĕрӳ ĕç вăхатĕнче хура халăха пулăшас тесе... О сохр. здор. Хĕрӳ кун, жаркий день. N. Шултăркарĕ хĕрӳ хĕвелпе (хăма). N. Вăл хапха çил-хĕвелпе шăлтăртатать, хĕрӳ хĕвелпе йăлтăртатать. Изамб. Т. Каçхи кӳлĕм хĕрӳрех пулать. || Жарко. Сред. Юм. Çулла уяр кôн пит хĕрӳ пôлать. ТХКА 113. Çанталăк хĕрӳ (жарко). || Трудно. N. Веренме хĕрӳ-тĕр, кунта та пит хĕрӳ вĕрентеççĕ. || Раскаленность.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

кызу

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

ăшă, шăрăх. Вăл (Александр. – Э.Ф.) чăнах та 20-35 градус хĕрӳ (ăшă) пулнă вăхăтра пĕр ĕçмесĕр-çимесĕр 16 кун пурăннă <…> [Милость 1913:8]; Пĕтĕм пахча илемлĕн курăнса ларнă, çуллахи хĕрӳ (шăрăх) кунсенче сулхăнта канса ларма аван пулнă [Селивановский 1913:12].

Çавăн пекех пăхăр:

хĕрттер Хĕртук хĕрувим хĕрупраç « хĕрӳ » хĕрӳлĕ хĕрӳлĕх хĕрӳлен хĕрӳлентер хĕрӳллĕ