Шырав: ялкăш

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
пылать, ярко гореть, полыхать
вучахра шел кăвар ялкăшса выртать — в очаге пылает жар
электричество çути ялкăшать — ярко горит электрический свет
ун чухне вăрçă çулăмĕ ялкăшнă — тогда полыхало пламя войны

2.
блестеть, сверкать, сиять, искриться, переливаться
кăкăрĕ çинче орден ялкăшать — у него на груди сияет орден
хула пин-пин çутăпа ялкăшма пуçларĕ — город засверкал тысячами огней
çиçĕм çине-çинех ялкăшать — то и дело сверкает молния

3. разг.
модничать, франтить, форсить

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(jалкы̆ш), пылать, ярко гореть. Сир. 53. Унăн вучĕ... ялкăшса çунĕ. Хурамал. Кăвар ялкăшша тăрать (çулăмĕ тухать). Угли пылают. Алекс. Нев. Хулана йăлтах вут хыпса илнĕ; пĕтĕм хула вут çулăмăне ялкăшнă. Весь город охватило пламя; весь город пылал пламенем. Ст. Чек. Ялкăшса çунат (= çулăмлă çунат), пылает. IЬ. Вут ялкăшса выртат. Уголья пылают. IЬ. Кам шуйттанĕ халех юшка (вьюшку) хупнă? Кăмакара вут ялкăшсах выртат, сĕрĕм (угар) тивнипе вилĕн. Юрк. Улăмпа витнĕ кĕлетне ярса илсен, тытăнат пĕтĕм вăйĕпе ялкăшма. Когда огонь охватил амбар, покрытый соломой, он начал сильно пылать. Ч.С. Çав çуннă çинсем пурте пуян-ччĕ, пурин те çуннă чухне купашар-купашар тырă ялкăшша выртатчĕ. || Блистать, переносно — форсить. N. Тумланарах çӳреме юратакан çынна: эй, ялкăшса çӳрет-çке! теççĕ.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«пылать», «ярко гореть». От йал (подражание энергичному, яркому воспламенению); ср. МК йал, алт. В, ойр. дьал «ярко гореть», «пылать», «пламенеть»; «сиять», «сверкать».

Çавăн пекех пăхăр:

Ялашпай Ялашпи ялик ялйыш « ялкăш » ялкăштар ялка ялкас ялккав ялккас