Шырав: ӳпке

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

анат.
легкое и легкие

легочный
сывă ӳпке — здоровые легкие
ӳпке туберкулезе — туберкулез легких
ӳпке тымарĕсем — анат. бронхи
ӳпке шыçни — воспаление легких
унăн пĕр ӳпкине касса кăларнă — у него одно легкое удалено

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(ӳ_пкэ, ӳ_пк'э), в Пшкрт. ӧ_пкӓ), pulmo(-nes), легкое(-ие). СПВВ. Х. Ӳпке ― легкие. || Обида, жалоба. Собр. † Атте-аннере ӳпке çук, турри çапла çырнăтăр. Я не жалуюсь, не обижаюсь на родителей. С. Тим. † Аттеçĕм те аннеçĕм, пеххил паманран ӳпкем пур! N. Ӳпки нумай. Много недовольства. Ст. Ганьк. † Атте-аннере ӳпке мар, турă çырни çамкара (атте-анне айăплă мар). IЬ. Манра мар ӳпке ― хăнта. Не я виноват, а ты сам. N. † Ай-хай, тăванĕсем, пĕр чунĕсем! Эпирех килтĕмĕр, хăр пымастăр, манăн çавăн-палан ӳпке пур. Ч. П. Сана нимрен те ӳпкем çук. Я ни в чем не обижаюсь на тебя. Сир. 79. Çылăхлă çынна хăйĕнчен çуралнă ачи-пăчинчен ӳпке тивĕ: ун пирки вĕсем усал ят çĕклеççĕ. Собр. † Ялан тулă акаттăмăр, пуçĕ пулманшĕн ӳпкем пур. Альш. † Çӳллĕ тусем çинче çуртçăм пур, вун-икĕ те вĕлле хуртçăм пур; çуллен çур хушмантан ӳпкем пур. Микушк. † Пĕр юманне касрăм, вĕлле турăм, хурт тытмантан ӳпке пур. || В следующ. отрывке то же слово в искаженном начертании? Байгул. Çула тăрăх çур-пилĕк, тырă пулманшăн ӳкĕм пур. Ай аттеçĕм, аннеçĕм, аякка панăшăн ӳкĕм пур!

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

үпкә

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «лёгкие»; 2. перен. «обида», «ропот», «недовольство»; др. тюрк. ӧбке «лёгкие»; тефс. XIV-XV вв. ӧфкӓ «легкие»; «горечь», «обида»; тефс. ХII-XIII вв., ПК ӧфкӓ, полов. ӧпке «гнев»; уйг. ӧпкә, ойр. ӧкпӧ «лёгкие»; «обида»; тат., башк. ӳпкә «лёгкие»; «недовольство», «досада», «гнев»; кирг. ӧпкӧ, казах. ӧкпе «лёгкое»; «обида», «огорчение»; к. калп. опке «легкие»; ӧкпе «обида»; ног. оьпке «лёгкое»; оьпкелев «обида»; узб. упка, хак. ӧкпе «лёгкие»; туркм. ӧйкен «лёгкое»; перестановка звуков к и п.

Çавăн пекех пăхăр:

ӳпĕте ӳпелен ӳпелентер ӳпкĕн « ӳпке » ӳпке шĕвĕрĕлченĕ ӳпке-мерчен ӳпке-пĕвер ӳпке-сапка ӳпкеçĕм