йĕксĕк - Чăваш сăмахĕсен кĕнеки
Электронлӑ версине тума хутшӑннӑ: Алина Иванова, Михаил Саркӑмӑл, Николай Плотников, Иван Иванов, ...
Чăваш сăмахĕсен кĕнеки
(jэ̆ксэ̆к), гад (брань). См. йĕк. N. Йĕксĕк — ничтожныЙ, плохой человек (презр. выражение); говарится о вещах. Когда человек привязывается к кому-нибудь, то ему говорят: „Ан çыхлан, йĕксĕк! (Это выр. не указывает на нравственную сторону человека). М. П. Петр. «Йĕксĕк (йĕк — гадина, сĕк — бодать, вонзить), жалящий гад». Хурамал. Йĕксĕк = йĕк кăтартакан, ĕçлеме паман çын. Ib. Кай кунтан, йĕксĕк! теççĕ, ĕçлеме памастăн. Чукалы. Йĕксĕк — ничего не стоящий человек. СПВВ. ЕС. Йĕксĕк — çынна çиленсе е мăшкăлласа, кулса калани. Ст. Шаймурз. Çав йĕксĕксем çынна хăратат. Янтик. Килтен-мĕнтен выльăх-чĕрлĕх тухса кайсан, ăна нумай хваласа çӳресен те кӳртеймесен, вара çиллипе: эй, йĕксĕк! теççĕ. (Особого значения не имеет). Орау. Йĕксĕк — гадость. Ib. Тьфу, йĕксĕк! аран иртсе карăм (сказал чел., увидев труп свиньи, разложившийся и воняющий). Ib. Çыхлан унпалан, йĕксĕкпелен! Ib. Иногда говорится jӧ̆к’сӧ̆к’. Ib. Йĕксĕк! Çима çăккăр çитмест! Дрянь этакая! У самого хлеба не хватает! (презрительная брань). Завражн. Эй, йĕксĕк! ларас тенĕ чухнех тапранса карĕ! (вагон). N. Йĕксĕке мĕн юсаттармалла ана? В. Олг. Кирек мĕн ӳксен алăран: йĕксĕк! тесе каларĕ. Ib. Ах йĕксĕк, итлемерĕ! Юрк. Мĕн кирлине çителĕклĕ калаçрăмăр, анчах йĕксĕкĕн усси сахал пулмалла. Тюрл. Эй, йĕксĕк! О çынпалан мĕн сăмахлас! КС. Эй, йĕксĕкӳне, пĕрле! Ах ты пакостник! (гов. мать ребенку, если он обмарается, или если кто что плохо сделает). Орау. Хĕрсем: кай, йĕксĕк (jӧ̆к’сӧ̆к’)! тесен: юрĕ, jĕk sĕkеm, тиççĕ яшшисем (т. е. sine me intruder mentlam). Янших. Йĕксĕке тухрăм (обеднел) = çука юлтăм. Кильд. † Ялти йĕксĕк сăмахне куллен кунах еп илтрĕм. Тайба. † Çăвар тути пит кайнă — епле йĕксĕк чуп тунă?