Шырав: ĕç

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

I. сущ.

1.
работа, труд
рабочий, трудовой
ал ĕçĕ — 1) ручная работа 2) рукоделие
ăс-хакăл ĕçĕ — умственный труд
вăл-хая ĕçĕ — физический труд
вăй çемми ĕç — посильная работа
токарь ĕçĕ — токарное дело
коммунизмла ĕç бригади — бригада коммунистического труда
коммунизмла ĕç шкулĕ — школа коммунистического труда
литература ĕçĕ — литературная работа, работа литератора
ăслăлăх ĕçĕ — 1) научный труд 2) научная работа, научное сочинение
ăслăлăх тĕпчев ĕçĕ — научно-исследовательская работа
общество ĕçĕ — общественная работа
çураки ĕçĕсем — весенне-полевые работы
пултарулăх ĕçĕ — творческая работа
тухăçлă ĕç — производительный труд
уй-хир ĕçĕсем — полевые работы
ялхуçалăх ĕçĕсем — сельскохозяйственные работы  
ĕç вăйĕ — рабочая сила
ĕç вырăнĕ — рабочее место
ĕç дисциплини — трудовая дисциплина
ĕç законодательстви — трудовое законодательство
ĕç кабинечĕ — рабочий кабинет
ĕç кĕнеки — трудовая книжка
ĕç килĕшĕвĕ — трудовое соглашение
ĕç кунĕ — рабочий день
ĕç норми — норма выработки
ĕçри паттăрлăх — трудовой героизм
ĕç резервĕсем — трудовые резервы
ĕçсĕр тăни — простой в работе
ĕç тумтирĕ — спецовка, рабочая одежда
ĕç тухăçлăхĕ — производительность труда
ĕç укçи — заработная плата
ĕç урокĕ — урок труда (в школе)
ĕç хавалĕ — трудовой порыв
ĕçри хавхалану — трудовой энтузиазм
ĕç хатĕрĕсем — 1) средства производства 2) инвентарь
ĕçе юрăхлă халăх — трудоспособное население
ĕçе хăнăхтар — приучать к труду
ĕç ăнса пырать — работа спорится
Мĕн чухлĕ йыш, çавăн чухлĕ ĕç. — посл. Какова семья, такова и ее работа.
ĕç вилсен те виç кунлăх юлать. — погов. Говорят, что работы и после смерти останется на три дня.
Арçын ĕçĕ ана çинче, хĕрарам ĕçĕ сĕтел çинче. — посл. Труд мужчины на ниве, труд женщины — на столе.
2.
работа, служба
рабочий, служебный
ĕç адресĕ — служебный адрес
ĕçе вырнаçтар — устроить на работу, трудоустроить
ĕçе ил — принять на работу, назначить на должность
ĕçе кĕр — 1) с.-х. вступить в страду 2) поступить на работу
ĕçе тух — выйти, явиться на работу, на службу
ĕç шыра — искать работу
ĕçрен кăлар — снять с работы, освободить от должности
3.
дело
деловой
ĕç çырăвĕ — деловое письмо
ĕçсĕр лар — сидеть без дела
ĕç тухрĕ — дело выгорело, удалось
ĕç тухмарĕ — дело сорвалось, не удалось
ĕçе тытăн — приниматься за дело
ĕçе яр — 1) пустить в дело, в оборот 2) ввести в строй
ĕçпе çирĕплет, ĕçре кăтарт — доказать на деле
эпĕ ĕçпе килтĕм — я пришел по делу
4.
профессия, занятие, дело
алăсти ĕçĕ — ремесленничество, кустарничество
çар ĕçĕ — военное дело
вĕрентекен ĕçĕ — 1) труд учителя 2) профессия учителя
эсĕ мĕн ĕçре? — кем ты работаешь?
хăвна килĕшнĕ ĕç суйласа ил — выбрать себе занятие по вкусу
5.
работа
диплом ĕçĕ — дипломная работа
пичетленĕ ĕç — печатная работа
6.
дело
происшествие, событие
поступок

ĕнерхи ĕç — вчерашнее происшествие
ирсĕр ĕç — грязный поступок
пурнăçри пысăк еç — большое событие в жизни
революциллĕ еçсем — революционные события
ĕçсем аталанни — развитие событий
7. мн.
ĕçсемдела
ĕçсем мĕнле? — как дела?
унăн ĕçсем начар — его дела плохи
8.
услуга
ĕç туса пар — оказать услугу
9. юр.
дело
уголовнăй ĕç — уголовное дело
10. грам.
действие
ĕç паллисем — признаки действия
глагол — ĕçе кăтартакан пуплев пайĕ — глагол — часть речи, обозначающая действие

капла ĕç тухмасть! — так [дело] не пойдет!
çăмăл ĕç — малая нужда
сана мĕн ĕç! — тебе какое дело!
II. глаг.

1.
пить
ăш каниччен ĕç — напиться, утолить жажду
тĕкĕшсе ĕç — пить, чокаясь с кем-л.
шаклаттарса ĕç — пить, чокаясь с кем-л.
шыв ĕç — пить воду
эмел ĕç — принять, выпить лекарство
ĕçмелли шыв —  питьевая вода
ĕçес килет — мне хочется лить
ĕçсе пăх — отпить, попробовать (какую-л. жидкость)
ĕçсе тăран — напиться
Шăнкăр-шăнкăр шыв юхать, шăнкăрч чĕппи шыв ĕçет. — фольк. Ручей звонко журчит, а скворчонок воду пьет.
2.
устраивать пиршество, пировать
ĕçкĕ ĕç — созывать гостей, пировать
сăра ĕç — 1) пить пиво 2) устраивать пиршество
ĕçсе çи — 1) пить и есть 2) пировать
Йышпа ĕçлеме лайăх, туспа ĕçме лайăх. — погов. В коллективе хорошо работать, а с друзьями — пировать.
3.
выпивать, пьянствовать
напиваться

ĕçсе тултар — сильно напиться, перепиться
ĕçсе суп — сильно напиться, перепиться
ĕçсе ӳсĕрĕл — стать пьяным, напиться
ĕçсе яр — 1) выпить (все) 2) пропить
укçана ĕçсе яр — пропить деньги

çын юнне ĕç — жить за чужой счет (букв. пить чужую кровь)

Чăвашла-вырăсла словарь (1919)

I.
пить
ĕçсе тăран — напиться
ĕçесрен-çийесрен пит уçă вĕсем — они очень щедры на угощение
ĕçме-çиме — пища и питье
ĕçмелли — питье (что можно пить), напиток
ĕçес килчĕ — захотелось пить
ĕçес килни — жажда
ĕçкĕ — попойка, пир
ĕçке-çике ĕçеççĕ — пируют
ĕçке кун — день пирушки
ĕçкĕçĕ — пьяницы
ĕçтер — угощать, поить
ĕçке ларчĕç
II.
дело, занятие
работа
ремесло

ĕçлĕ çын — деловой, занятой человек
ĕçсĕр çӳрет — ходит праздно, без дела ходит
ĕçе кӳрт — употреблять
ĕçе тытни — употребление
ĕçе тух — выходить на страду

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(э̆с'), дело, работа, занятие. Регули 1202. Ĕç пырать халь. Ĕç тăрать. Дело пока идет. Работа стоит. Изамб. Т. Утă ĕçĕ чилая пырат. Работы по сенокосу надолго хватит. Хыпар № 33, 1906. Кирлĕ ĕç туман, ĕç туни ятне анчах туса пурăннă. Нужного дела не делал, только делал вид, что работает. Чăв. й. пур. 35°. Вăл ялан: епле пуяшши? (= пуяс-ши) тесе, шухăшласа çӳренĕ, хăй ĕçе пит харсăрах пулман. Он постоянно ходил с мыслью о том, как бы разбогатеть, а к работе был не особенно старателен. IЬ. Япала парса та, укçа парса та, ĕç патĕнче те нумай пулăшнă. Много помогали: и вещами, и деньгами, и при работе. Т. Григорьева. Ĕç вилсен те виç куна пырать, теççĕ. Говорят, что работы и после смерти на три дня хватит. (Послов.). Тайба. Ĕç вилсен те виçĕ куна çитет, теççĕ. (Поговорка). Б. Илгыши. † Сар акине ма ятлас? ― сарай хыçне тухать те, сап-сар кукăль çитарать. Кам савать, вăл çиять, пире çима мĕн ĕç пур? Юрк. Урăх ĕç çук, ĕçес-çиес ĕç анчах юлчĕ, тет писсăрĕ. Больше дел нет, осталось только (одно дело) пить и есть, говорит писарь. Курм. Ĕçе ан тăрат. Не тормози работу. Регули 844. Ĕçĕ пор та, ĕçлеме ӳркенетĕп. Хотя и есть дело, но работать не хочется (лень). Ильм. Ура ĕçне те алă ĕçне те аван тăвать. Всякую работу исполняет хорошо. О сохр. здор. Ĕç патне те каяймаççĕ (больные). Пазух. Чакă туйĕ, ай, куртăр-и? Алăри ĕçре пăрахса чупрăр-и? Ист. церк. Пĕтĕм хăйĕн пурăнăçне хăй юратнă ĕçе панă. Всю жизнь отдал любимой работе. Регули 382. Вăл вăрманта. Эп конта. Вăл ĕçре. Вăл пĕччен. Жит. св. Апрель. Вăрă ĕçне тытса пурăнма пăрахăр ĕнтĕ эсир. Бес. чув. 15. Унăн мĕн ĕçĕ пур? — пĕр вулас ĕçĕ-кăна, тек темĕн-те-пĕр кирлĕ-кирлĕ мар шухăшласа кăларать. У него какое дело есть? — только и дело, что читать; не знаю что выдумывает. Альш. † Çакă ĕçе тăвакан, хĕрсен ĕçĕ мар-ши çав? Делать это дело, не девичье ли дело? Чет. пути. Ĕçĕ ĕç пулать, шăйрăк юлмасть, курăк тухмасть. Дело идет правильно; не остается огрехов, не растет сорной травы. Яжутк. Йăван, манăн ĕçĕ, санăн хуйхи; вырт, çывăр, тесе каларĕ, тет (работа моя — забота твоя; ложись и спи). Козм. Ĕçрен канлĕ пулсассăн, пирĕн ялăн хĕрĕсем пĕрнепеле вăрмана йăкăртатса утаççĕ. Хыпар № 44, 1906. Укçа анчах туртса тăнă, ĕçне пиртен ыйтмасăр тунă. Орау. Ĕç пулса çиттĕрĕ, куланай анчах парас пулать. Дело в шляпе, только (осталось) уплатить подати. Альш. Ĕçе çемçе, слабосильный. Полевые работы. Байгул. † Пирĕн атте ухмаххи ― ĕçе çитсен, хĕр парать. Глупость нашего отца (видна из того), что он выдает дочь перед полевыми работами. N. † Ĕç пĕлмен хĕрсене ĕç умĕнчен параççĕ. Девиц, не умеющих работать, выдают замуж перед полевыми работами. Сред. Юм. Тыр вырма кайман çынна: ĕç патне тохмас, теççĕ. Кто не ходит жать, про того говорят, что он не выходит на (полевые) работы. Ч. С. Пирĕн ялсем, ĕçе тухсан, яланах ернекуна хисеплеççĕ. Во время полевой работы наши деревенские всегда почитают (праздничным днем) пятницу. N. Анкарти хыçсене лартса тултарсан, ĕçе тухаччен, канса тăраççĕ. Закончив посадку в огородах, до начала полевых работ, отдыхают (крестьяне). Услуга. Юрк. Вĕсем сана ĕç туса парас çук. Они не сделают тебе услуги. || Связь (с чем-либо), причастность (к чему-либо). Альш. Сан мĕн ĕçĕ пур унта? Какое тебе тут дело? N. Качака каланă: ăна çиме мĕн ĕçĕм пур. Коза сказала: «На что мне есть это?» Регули 44. Онăн онта каймалли ĕç çок. Ему незачем туда идти. Якейк. † Çĕрпӳ хуçи çĕр хуçа; çĕр хуçапа мĕн ĕç пор, пирĕн ати хăй хуçа. Цивильских купцов сто человек; какое нам дело до ста купцов, наш отец — сам купец. Н. Сунар. Вăл çиме каласан, çи, унта вара ман ĕç мар, кирек те мĕн ту, тенĕ. Если он велит есть, ешь; а потом уж не мое дело, что хочешь, то и делай. Е. Санăн пирĕн çумра мĕн ĕç пур? Какое тебе до нас дело? N. Сана мĕн ĕç! Какое тебе дело? С. Сан мĕн ĕç пор? Какое тебе дело? У. Унăн айăпĕ çумĕнче сирĕн ĕçĕр çук. Вам нет дела до его вины. || Якейк. Онăн ĕçĕ пĕтнĕ (= вилес патне çитнĕ). || Причина, стать. Юрк. Сире мĕн ĕçпе эрех ĕçтермелле? С какой стати поить вас вином? || Ремесло. К.-Кушки. Вăл ĕçе вĕреннĕ çын, ун алли пур çĕре те пырат. Он — человек обученный ремеслу, его руки могут делать все. || Поступок. || Иногда не переводится. О сохр. здор. Анчах ку ĕç чăнах та çаплах-ши? Но так ли это в действительности?
(э̆с'), пить. Юрк. Ĕç те тух, пăхса ан тăр (так объяснял один назв. курорта Ессентуки). Ст. Ганьк. † Ĕçе пар та яра пар, юлашкине ĕрете яр. Ч.П. Сирĕн ĕçессĕре кам пĕлмест. IЬ. Эпир тăвансемпе ĕçнĕ-çинĕ чух, унта çичĕ ютсенĕн мĕн ĕç пур? О сохр. здор. Тата тепри трахтирте темиçе хут та чей ĕçе-ĕçе, тухса кайнă. Другой, во время чаепития, выходил из трактира несколько раз. Юрк. Ĕçессĕм килмест, эпĕ ĕнер-кăна килте чей ĕççеттĕм. Пить не хочется, я только вчера пила дома чай. Посл. 81, 11. Мĕн паянхи кунчченех (до самого сегоднешнего дня) эпир ĕçнĕ-çимен, тумланнă-тумланман çӳретпĕр. Микушк. Ăна та кала пĕлмесен, çиччĕ те пиллĕк ĕçмелле. (Савăш курки). Регули 28. Ку квас ĕçмелле. Этот квас годен для питья; его пить можно. IЬ. 38. Ĕçмелли квас пор онта. Там есть квас, годный для питья. . 55. Ку квас ĕçмеллех мар. Этот квас не вполне годен для питья. . 64. Ку кваса еçмеллĕх исе килмен, çима (çималăх) исе килнĕ. Этот квас принесен не в таком количестве, чтобы его пить, а (только) для еды. Здесь причастие на «малăх» имеет в виду количество предм. Ч.П. Ĕç куркăна ĕçмелле. Пей (твой) ковш как следует (до дна). Орау. Халăх юнне ĕçсе (ĕмсе) пурăнакан çын хăй ĕмĕрне çитсе вилимаçть: халăх сăмахĕ турпас мар. Уфим. Вĕсен ĕçесси (ĕçес, ĕçессисем) килет. Им хочется пить. Орау. Ĕçессӳ-çияссу çук, таккулăх анăратан. Пить и есть не будешь, только попусту надоедаешь. Собр. 10°. Ĕççе çитнĕ, тек ĕççе капан тăвас çук. Будет пить (т. е. больше не надо пить), постоянным выпиванием стога не смечешь (т. е. ничего хорошего не добьешься). . † Авăрлă куркан аври ылттăн, ĕççем-и, тăванçăм, кĕпӳ ылттăн! || Пьянствовать. КС. Пĕр май ĕççе çӳрерĕ (или: ĕççе пурăнчĕ). Все пьянствовал. N. Ĕçсе-асса çӳремеçт. Не пьет, не развратничает. Абаш. Ĕçмеллех ĕçрĕм. Я как следует выпил.
(э̆с'), вода (детское сл.). Николаев.
(э̆с'), ведь. Хыпар № 16, 1906. Лешсем, ахăлтатса кулса, каланă: Тăрăн ăçта? эсĕ Шупашкара пыратăн-ĕç! тенĕ.
совсем не... (тат. hіч, от перс. hіч). См. иç. Пазух. Пӳрт умĕнчи хурăна касса яма юрамасть; касса яма юрасан, ĕç каймĕ-чĕ вăрмана. Çул хĕрринчи çирĕке çырса хума юрамасть; çырса хума юрасан, ĕç каймĕ-чĕç кантура.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

эчәргә (пить)
эш (работа)

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

[eŝj]
laboro, labora, afero
эп(ĕ) ĕçе кайрăм — mi iris al labor(ej)o
мĕнле ĕçсем? — kiel vi fartas? kiel statas la aferoj?
ал ĕçĕ — manlaboro
manfarado
ăс-хакăл ĕçĕ — mensa laboro
вăй-хал ĕçĕ — fizika laboro
ăслăлăх ĕçĕ — scienca laboro
пултарулăх ĕçĕ — krea laboro
ĕç вăйĕ — laborforto
ĕç вырăнĕ — laborloko
ĕç кĕнеки — laborlibreto
ĕç килĕшĕвĕ — labora interkonsento
ĕç кунĕ — labortago
ĕç укçи — laborpago
ĕç хавалĕ — labora entuziasmo, elano
ĕç хатĕрĕсем — laboraj instrumentoj
laborilaro
ĕçе выр(ă)наçтар — helpi laborposteniĝi, havigi laboron
ĕç шыра — serĉi laboron
ĕçе ил — dungi
ĕçе кĕр —(ek) havi laboron, (ek)havi postenon
ĕçе тух — eklabori, veni labori
ĕçрен кăлар — maldungi, eksigi de la ofico
ĕç çырăвĕ — laborletero
çар ĕçĕ — militservo
ĕç-хĕл — verbo
ĕçле — labori
эп(ĕ) ĕçлеме хатĕр — mi pretas labori
ĕçлĕ тĕл пулу — labora kunveno
ĕçлев — labooro, laboora
ĕçлеве сыхлани — laborprotekto
ĕçлевçĕ — laboristo, oficisto
ĕçчен — laborema
ĕçсĕр — senlabora
ĕçсĕрлĕх — senlaboreco
ĕçсĕрлен — mallabori
ĕçтеш — kolego, samlaborulo
[eŝj]
trinki (trinku), drinki (drinku)
ман(ăн) ĕçес килет — mi volas trinki, mi soifas
шыв ĕçтер-ха — bovolu doni akvon
ĕçкĕ — (drink)festeno
ĕçсе тăран — satdrinki, satrinki, sensoifiĝi ĕçсе яр — fortrinki
эп(ĕ) ăна ĕçсе ятăм — mi fortrinkis tion ĉi
ĕçме — trinkaĵo
ĕçтер — trinkigi, drinkigi

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

«дело», «работа»; «труд», «занятие»; др. тюрк. исишисэш то же; производные: ĕçчен, тур. ишчен, тат. эшчән, башк. эшсән, уйг., узб. ишчан, к. калп. исшен «работящий», «трудолюбивый», «дельный», «деловой».
«лить»; КБ, МК, азерб., уйг., узб., туркм., тур., кумык., карач., алт. И, ойр. ичишэс, тат. эч, хак., якут. ис «пить».

Çавăн пекех пăхăр:

ĕ ĕ! Ebene ebenfalls « ĕç » ĕç кутне ĕç пĕтни ĕç парни ĕç тыт ĕç уççи

ĕç
Сăмаха тĕплĕ ăнлантарман
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Yoomoney: 41001106956150