Шырав: сăрăлтат

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
пробегать (о дрожи, мурашках)
знобить
çан-çурăм сăрăлтатса илчĕ — по телу пробежали мурашки

2.
обозначает разного рода болевые ощущения
— перевод зависит от характера боли:
ныть, гудеть, гореть
щипать, жечь, зудеть разг.
моз-жить, свербеть прост. и т. д.
ура сăрăлтатма пуçларĕ — у меня начали ныть ноги
чĕри сăрăлтатать — у него сердце ноет

сăрăлтат

3.
звенеть, жужжать (о насекомых)
гудеть (о механизмах)

сăрлат

то же, что сăрăлтат

сăсла

то же, что сăрăлтат 2.
шăмшак сăслать — тело ноет

сăркăлтат

то же, что сăрăлтат

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

сăрăлтат

(-дат), дрожать. Ст. Чек. Чавсана пĕр-пĕр япала тивертсен, сăрăлтатать. Ib. Сăрăлтатса каять (особое ощущение раздражения, если удариться локтем). Трхбл. Нумай çӳренипе паян манăн урасем сăрăлтатса тăраççĕ. От долгой ходьбы сегодня у меня ноют ноги (мозжат). СПВВ. Х. Сăрăлтатса ыратать ура. СТИК. Утса ывăнсан, капла ларсан, ура сăрăлтатать. Тюрл. Çан-çурăм сăрăлтатса каять (дрожит).

сăркăлтат

(-гы̆лдат), дрожать, знобить, мозжить, ныть. КС. Ура, çывăрсан, сăркăлтатать. Якейк. Çав тарăн çыра пăхрăм та, пĕтĕм клетке-çорăм сăркăлтатса карĕ. ТММ. Унта пăхма пуçласанах, Йăванăн тăшманĕ сăркăлтатса кайрĕ. Ib. Иртен илсе каçчен тыр выртăм та, алă сăркăлтатать анчах. (Сăркăлтатни — состояние тела после тяжелых работ). Чертаг. Сăркăлтатать, кӳнкретнĕ. См. сăрăлтат.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

зудеть

глаг. несов. (сын. чесаться)
кĕçĕт, сăрăлтат; кожа зудит от комариных укусов ӳт-тир вăрăм тунасем çыртнипе сăрăлтатать

ныть

глаг. несов.
1. нăйкăш, юншăхла; ребёнок всё время ноет ача пĕрмай юншăхлать
2. 1 и 2 л. не употр. (син. болеть) ырат, сур, йăшка, сăрăлтат; зуб ноет шăл сурать; тело ноет от усталости ывăннипе шăмшак сăрăлтатать; сердце начало ныть чĕре йăшкама пуçларĕ

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

гудеть

несов. 1. кăшкăр, кăшкăрт, кĕрле, сĕрле, ула; на яблоне гудели пчёлы улмуççи çинче хурт сĕрленĕ; толпа гудела халăх сĕрлесе тăнă; в трубах гудел ветер тăрпасенче çил уланă; пароход гудит пăрахут кăшкăртать; 2. безл. (об ощущении гула) янăраса тăр, янкаса тăр, кĕрлесе тăр (хăлхара); в ушах гудит хăлха янрать; в голове гудит пуç янкать; 3. разг. (ныть; ломить) сăрла, сăрăлтат, сăрка; ноги гудят урасем сăрăлтатаççĕ.

дрожать

несов. 1. чĕтре, çӳçен, кисрен, сăрăлтат, сăрăл; дрожать от холода сивĕпе чĕтре; дрожать от усталости сăрăлса кай; 2. (звучать прерывисто, неровно) чĕтре; голос дрожит сасă чĕтрет; 3. (мерцать) мĕлтлет; свет дрожит çутă мĕлтлетет; 4. (трепетать — о сердце) сик, кăлт-кăлт сик; 5. перен. (бояться кого-л.) чĕтресе тăр, хăра, шиклен, сехĕрлен; 6. перен. (оберегать кого-л.) чĕтресе пурăн, шиклен; дрожать над детьми ачасемшĕн шиклен; 7. перен. (беречь что-л.) чĕтресе тăр, хĕрхен; дрожать над каждой копейкой кашни пусне хĕрхен, кашни пусшăн чĕтресе тăр.

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

сăрăлтат

«чувствовать озноб», «судорожно вздрагивать»; ср. сăсла «ныть», «мозжить»; азерб. сызылда «мозжить», «ломить», «чувствовать ломоту»; кирг., казах. сызда «ныть», «мозжить»; сыздат «вызывать мозжащую боль»; тат. сызла «мозжить»; тур. сызы «дергание», «невралгия»; сызла «ныть», «стонать»; хак. сыырыгыс «озноб». В основе чув. сăрăлтат лежит мимема сăрр (подражание дрожи); пĕтĕм ăшăм сăрр сăрлатса илчĕ «по всем моим внутренностям пробежала (от ужаса) дрожь» (Н. И. Ашмарин. О морфологических категориях подражаний в чув. яз. Казань, 1928, стр. 13).

сăсла

«ныть», «мозжить»; тур., алт. В, хак. сыста «ныть»; «ломить» (о костях); алт. В сыс «ломота», «боль в костях»; азерб., тур. сызла «болеть», «ныть» (о мышцах, костях); «стонать». Звукоподражательное слово (см. сăрăлтат).

Çавăн пекех пăхăр:

сăрăл сăрăлă сăрăла сăрăлан « сăрăлтат » сăрăлтаттар сăрăлчан сăрăлчан корăк сăрăн сăрăнтă