Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

талт

1. подр. —
о биении сердца, о пульсе
тук, тук-тук
талт-талт — усил. от талт 1.
чĕре талт-талт тапать — сердце бьется тук-тук

талт

2. подр. —
о вздрагивании всем телом
хăранипе талт сикрĕм — я вздрогнул от испуга

талт

3. подр. —
о тяжелом, неуклюжем прыжке
хӳме çинчен талт сиксе ан — тяжело спрыгнуть со стены

тăлт

2. подр. —
о прыжках птиц или маленьких животных
тăлт-тăлт — усил. от тăлт
чĕре тăлт-тăлт тапать — сердце бьется тук-тук
çĕр мулкачи тăлт-тăлт сиксе пырать — тушканчик передвигается прыжками

тăлт-талт

1. подр. —
о неритмичном биении сердца, о неровном пульсе

тăлт-талт

2. подр. —
о неравномерных прыжках птиц или маленьких животных

тăлтти-талтти

то же, что тăлт-талт

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

талт

(талт), подр. биению пульса. N. Чирлĕ çыннăн юн тымарĕ хăш чухне тикĕс тапмас: тăлт-талт! туса каят (второй удар сильнее, расплывчатый). Сред. Юм. Талт-талт тапать (признак сердитого человека, или же движение крови по жилам). || Подр. тяжеловатому прыжку. Качал. Еххĕм салтак сарăлса выртать, уксак салтак талт сикет. (Еххĕм салтак — шапа, уксак салтак — ула курак). Ала 29°. Кӳлĕ хĕринчи мăнă мăкăрĕ кӳлли тавра çавăрăнчĕ. Шыв пĕттĕр-е! тиесе, тват урипе талт! сиккĕр. Яндобы. Алтанĕ талт-талт! çӳлеле сикет, тет те, упийĕ телт! ӳкет, тет. Б. Нигыши. Ула-кайăк (дятел) карчăк умне кайнă та (залетел вперед), талт-талт! сиксе пырать, тет. || Подр. тяжелому ступанью при беге. Ст. Чек. Талт-талт-талт! чупат. (Йывăр чупнă чухне çапла илтĕнет). )| Подр. вздрагиванию всем телом. Якейк. Анния (Анну) айăкĕнчен кĕт анчах тĕкрĕм, талтах (талдах) сикрĕ (вся вздрогнула).

талттин

подр. прыжку. Сорм-Вар. Мучи упи-шурă упа; талт(т)ин-талт(т)ин сик(к)ĕр те, хура вăрмана кĕрех карĕ. Ала 102°. Талттин-талттин сикрĕмĕр, тал-пиçене топрăмăр. (Свад. п.?) КС. Талттин! Прыг-прыг! || В см. существ. Панклеи. Уй варĕнче талт(т)ин сикĕ. (Çил арман). Актай. Уй варринче талт(т)ин ташлĕ. (Арман авăрни). Торай. Уй варринче талттин (талττи^ын, с -тверд. н) ташлать. (Арман).

телт

подр. сл. Актай. Янасалта ялт та ялт, Ураскилтрĕ телт те телт. (Çиçĕм çиçни). Яндобы. Алтанĕ талт-талт! çӳлелле сикет, тет те, упийĕ телт! ӳкет, тет.

тăлт

(ты̆лт), подр. биению пульса. См. талт. Сред. Юм. Çын чирлесен, тăнлаври тымар: тăлт, тăлт тапать. Ib. Алла касрăм та, каснă вырăнти тымар тăлт, тăлт, тапать. || Подр. колебанию парохода. Шурăм-п. Атăлпа пысăк шурă пăрахут тăлт-тăлт, тăлт-тăлт тутарса улăхать. || Подр. прыжкам воробья. СТИК. Çерçи тăлт-тăлт сикет (икĕ урипе те харăс тапса сикет).

тăлтлат

биться (о пульсе, о сердце). См. талтлат. N. Юн тымарĕ тăлтлатать (или: тăлт-тăлт тăвать). КС. Чĕре, юн тымарĕ тăлтлатса тапаççĕ. Сред. Юм. Чирлĕ çыннăн тăнлав çинчи тымар тăлтлатса тапать.

тăлт-толт

подр. подпрыгивающей неровной походке. Б. Олг. Çолпа кайнă чох эпĕ лакăма тăлт-толт поссартăм, чутах эпĕ тирĕнсе каяттăмччĕ. Савельев. Тăлт-толт поскаласа карĕ, тӧп кайса ӳкрĕ (ĕссĕр çын, халсăр çын).

аркаш

v. ignota, неизв. слово. Качал. Алтын аркаш, алтын аркаш талт сиктермĕш кăнт-кăнт-кăнт. (Шапа)... попрыгунья.... (Загадка: лягушка).

мăтăртлат

(мы̆д’ы̆ртлат), слабо блеять. М. Этмен. Пир. Ял. Сурăх путекки мăтьăртлатса, талт-талт! сиксе, виркĕсе улăхса; ме-е-е!.. тесе хӳрине вăлтляттарса, курăка çăтăрт та çăтăрт! татса сунасласа илчĕ (чихнул).

Çавăн пекех пăхăр: