Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

арăш-пирĕш

беспорядочно, хаотично, как попало
арăш-пирĕш ĕçе чăрмав кӳрет — беспорядок мешает работе
ачасем арăш-пирĕш саланса кайрĕç — дети разбежались кто куда
япаласене арăш-пирĕш купаланă — вещи навалены как попало

кӳр

3.
причинять, чинить, приносить
инкек кӳр — навлекать беду
намăс кӳр — позорить
сиен кӳр — причинять вред
чăрмав кӳр — 1) чинить препятствия 2) причинять беспокойство

мĕскер

2. в знач. отриц. мест.
нечего
ничего
— чăрмав кӳнĕшĕн каçарăр — извините за беспокойство
— мĕскер чăрмавĕ! — ничего, какое это беспокойство!

сарăмсăр

внезапно, неожиданно, непредвиденно
сарăмсăр тĕл-пулу — неожиданная встреча
сарăмсăр чăрмав — непредвиденное затруднение
вăл сарăмсăр вилчĕ — он скоропостижно скончался

сопротивлени

физ.

1.
сопротивление (электро токне чаракан чăрмав)
электро сопротивленийĕ — электрическое сопротивление

тăрат

9.
выдвигать, выставлять
депутата суйлама тăрат — выдвинуть кандидатом в депутаты
ыйту тăрат — поставить вопрос
лозунг тăрат — выдвинуть лозунг
чăрмав кăларса тăрат — чинить препятствия, мешать, тормозить

чăрмав

1.
помеха, препятствие, преграда
тормоз, стопор перен.
чăрмав кур — встретить препятствие
чăрмав ту — создавать, чинить препятствия, препятствовать
чăрмавсене çĕнтер — преодолеть препятствия

чăрмав

2.
трудность, затруднение, осложнение
çул чăрмавĕсем — трудности пути
чăрмав сиксе тухрĕ — произошла заминка, возникло затруднение

чăрмав

3.
заграждение, барьер, препятствие
пĕренесенчен тунă чăрмавсем — заграждения из бревен
чăрмавсем урлă касса чупни — спорт. бег с препятствиями

чăрмав

4.
заботы, хлопоты, беспокойство
чăрмав кӳр — причинять беспокойство, утруждать

чăрмантару

то же, что чăрмав 1.

ту

◊
кавар ту — вступать в заговор, сговариваться
канаш ту — совещаться
кăмăл ту — изъявить желание, готовность (что-л. сделать)
килĕшӳ ту — заключать соглашение
тав ту — благодарить
теп ту — разорить, уничтожить
укçа ту — делать, зашибать деньги
хапăл ту — 1) проявить радушие, приветствовать (прибытие гостя) 2) воспринять с одобрением (напр. предложение)
хур ту — наносить обиду
чăрмав ту — чинить препятствия
шӳт ту — шутить
ятне ту — делать для вида, делать для показа

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

хайлаллă

смышленный, каверзный. СПВВ. ФИ. Хайлаллă тесе тата пĕр-пĕр çемьене калаççĕ; ун пек çемере çынсем çын умĕнче йăпăлтатма, калаçса сăмахпа юрама пит ăста пулаççĕ. Ялюха М. Хайлаллă чăрмав, каверза. Бюрг. Хайлаллă хĕр. Вăл хĕр хăй чĕелĕхĕпе пĕр ачана пит кулмалла тăрăхланă. || Хитрый на обман. Слакбаш. || Умно, толково, мудрено. N. Хайлаллă калаçать (развитой). Ст. Чек. Хайлаллă юрлат, толково.

чăрмав

помеха, препятствие, тормоз. ЧК. Умра чăрмавсем пысăк, çӳллĕ те пăрлă тусем, тарăн юр. Утма йывăр, çул çук. || Забота, беспокойство, хлопоты.

чăрмавлăх

то же, что чăрмав.

йывăр чăрмав

трудность. Никит. Ахаль те халăхпа тума йывăр-чăрмав.

мĕскер

то же, что мĕнскер, что (кто). N. Вăл пире мĕскер? Кто он нам? (т. е. никто). Хăр. Паль,. II. Мĕскер сутье вĕсем. Регули 936. Мĕскер полчĕ? мĕн полчĕ? Ib. 661. Мĕскер тытакан кайăк килнĕ. Ib. 660. Мĕскер тăвакан пор онта. N. Мĕскер тăваççĕ-ши вăсам унта (с неудовольствием). Тип-Сир. Ăçта каятăн Фомка тус?...— Мĕскер ăçта каясси! Така çухалнăччĕ те, ăна шыратăп... Панклеи. Патшапа мар-и (жена царя): мĕскер чĕлĕмĕ сана (какую еще трубку!), халь çактарапăр, теççĕ. Янш.-Норв. Эпĕ: ку мĕскер-ши, тесе пĕтĕмпех тĕлĕнсе кайрăм. N. Çын петĕнчен сăра ĕçсе тохнă чох: чăрмав турăмăр, тиç. Хирĕç калаç: мĕскер чăрмавĕ, хамăр та час-часах кĕрсе тохатпăр. М. Васильев № З, 34. Мескер тăвас-ха, Есрел? Аван пĕтри сан ĕçӳ? Чем люди живы. Мĕскер мĕнĕ, улпута атă кирлĕ мар, вилсе карĕ, тет.

Вырăсла-чăвашла словарь (2002)

барьер

сущ.муж. (син. преграда, препятствие)
чăрмав, хӳме; бег с барьерами чăрмавсем урлă каçса чупни

барьерный

прил.
чăрмав –ĕ, чăрмавлă; барьерный бег чăрмавлă чупу (спортра)

беспокойство

сущ.сред.
1. (син. волнение; тревога; ант. спокойствие, покой) канăçсăрлăх, хумхану; испытывать беспокойство канăçсăрлан
2. (син. заботы, хлопоты, затруднение) чăрмав; чăрмантарни; Простите за беспокойство! Чăрмав кӳнĕшĕн каçарсамăр!

заграждение

сущ.сред. (син. препятствие)
чăрмав, карта, пӳлме; проволочное заграждение пралук карта (йĕплĕ пралукран туни); минное заграждение минăллă чăрмав

иметься

глаг. несов. (син. быть; ант. отсутствовать)
пул; имеется желание кăмăл пур; препятствий не имеется чăрмав çук

мешать

1. глаг. несов., (ант. помогать)
кансĕрле, чăрмантар, чăрмав кӳр, чар; вы мешаете нам работать эсир пире ĕçлеме чăрмантаратăр ♦ не мешало бы юрĕччĕ, пăсмĕччĕ

помеха

сущ.жен. (син. препятствие)
чăрмав; помехи в работе ĕçри чăрмавсем

преграда

сущ.жен.
(син. помеха) чăрмав, пӳлӳ, чару; преодолеть все преграды мĕнпур чăрмавсене сир ♦ грудобрюшная преграда чĕре карти

препятствие

сущ.сред.
1. (син. помеха) чăрмав, чару, йывăрлăх; препятствия в работе ĕçри йывăрлăхсем
2. чăрмав (çул çинчи); çул пӳлми; полоса препятствий пӳлмеллĕ тăрăх; бег с препятствиями чăрмавлă чупă

Вырăсла-чăвашла словарь (1972)

возня

1. йăслашни, кĕрмешни, айкашу; 2. кăштăртатса ĕçлени, аппаланни, мĕштĕртетсе ĕçлени, хăтланни, чăрмав.

препятствие

1. чӑрмав, чару, чарса, чӑрмантарса, кансӗрлесе тăракан япала; 2. ҫул пӳлекен, ҫул картлакан япала, тытӑнчӑк; чинить препятствия чăрмав кÿр; чӑрмантар, пӳлсе тӑр; препятствий с моей стороны нет манран чару ҫук.

чинить

что несов., учинить сов. ту; чинить препятствия чăрмав ту; кансĕрле, кансĕрлесе çӳре.

тормоз

мн. -а 1. тормоз (машинăна чарса тăратакан е ун ĕçне вăрахлатакан хатĕр); 2. чăрмав; тормоз в работе ĕçри чăрмав.

трудность

ж. йывăрлăх, кансĕрлĕх, хĕнлĕх, чăрмав; под руководством партии мы преодолевали все трудности парти ертсе пынипе эпир пур йывăрлăхсене те çĕнтерсе пытăмăр.

тягость

ж. 1. йывăрлăх, пусмăр, чăрмав, хĕнлĕх; 2. мн. нет ĕшенни, халран кайни, вăй-хал пĕтсе çитни.

хлопоты

чăрмав, тăрăшни, тăрмашни.

беспокойство

чăрмав, канăçсăр, канăç çухатни, тăнăçсăрлăх, пăшăрханни; душевное беспокойство ăш вăркани, аш çунни.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

барьер

м. 1. спорт. барьер (сиксе каçмалли лутра хӳме); пробежать 110 метров с барьерами барьерсем урлă сиксе 110 метр чупса тух; 2. (невысокая перегородка) лутра пӳлмек, хӳмĕ; 3. перен. барьер, хӳмĕ, чăрмав; таможенный барьер эк. таможня барьерĕ (ют çĕршывсенчен илсе килекен таварсене пысăк пошлина хуни); ◇ тепловой барьер косм, ăшă барьерĕ.

беспокойство

1. канăçсăрлăх, хумхану, пăшăрхану; ждать с беспокойством хумханса кĕт; 2. чăрмав, чăрмантарни, кансĕрлени; причинить беспокойство чăрмав кӳр, чăрмантар; простите за беспокойство чăрмантарнăшăн каçарăр.

забота

ж. 1. шухăш; хуйхă, хуйхă-суйхă; ĕç, ĕç-хĕл; çăмăл, сехмет; жить без заботы пĕр шухăшсăр пурăн, пĕр хуйхăсăр пурăн; у него много забот унăн хуйхи-суйхи нумай; домашние заботы килти ĕçсем; 2. (заботливое отношение) тăрăшу, тăрăшни; чăрмав; забота о больном чирлĕ çыншăн тăрăшни; проявить заботу тăрăш; ◇ не моя (или твоя) забота манăн (е санăн) ĕç мар, манăн (е санăн) ĕç çук.

загвоздка

ж. разг. чăрмав, кансĕрлĕх.

закавычка

ж. разг. 1. (закорючка) кукрашка, çекĕл (çырура); 2. (помеха) чăрмав, кăлтăк; сăлтав, тупсăм.

закорючка

ж. разг. 1. (затейливый изгиб) кукăр-макăр; 2. (уловка) ăслай, чеелĕх, хайла; без закорючек пĕр чееленмесĕр; 3. (помеха) чăрмав, кăлтăк, инкек.

заминка

ж. разг. чăрмав, кăлтăк, чарăнса тăни; произошла заминка чăрмав сиксе тухрĕ.

затор

м. 1. капланчăк, капланса ларни (е тăни), чыхăнса ларни; у двери образовался затор алăк умĕнче халăх чыхăнса ларни; 2. перен. (задержка) чарăнса (е тытăнса) тăни, чăрмав; затор в работе ĕç чарăнса тăни.

затруднение

с. 1. (препятствие) чăрмав, йывăрлăх; денежные затруднения укçа-тенкĕ йывăрлăхĕ; устранить затруднение йывăрлăха (е чăрмава) сирсе яр; 2. (замешательство) аптраса ӳкни, йывăрлăха кĕрсе ӳкни, йывăрлăх, инкек; выйти из затруднения инкекрен çăлăнса тух.

затруднить

сов. 1. кого-что (доставить затруднение) чăрмавла, чăрмантар, йывăрлат, йывăрлăх кӳ, аптратса ӳкер; этот вопрос затруднил меня ку ыйту мана аптратса ӳкерчĕ; 2. что (осложнить) йывăрлат, кăткăслат (сăм. ĕçе); ◇ если вас не затруднит сире чăрмав мар пулсан, сире йывăр мар пулсан.

иметься

несов. пур; всё, что имеется мĕн пурри; имеется ли у вас эта книга? сирĕн çак кĕнеке пур-и?; препятствий не имеется чăрмав çук; иметься в виду шута ил, асра тыт.

наделать

сов. что, чего. 1. (сделать) туса тултар, ĕçлесе тултар; наделать игрушек тетте туса тултар; 2. разг. (причинить) ту, туса хур, кӳр; наделать хлопот чăрмав кӳр, чăрмантар; что ты наделал! эсĕ мĕн туса хутан!

но

союз 1. против. анчах, çапах та; 2. в знач. сущ. с. нескл. чăрмав; в этом деле есть маленькое «но» ку ĕçре пĕчĕк чăрмав пур.

обеспокоить

сов. кого кансĕрле, чăрмантар, чăрмав кӳр.

обуза

ж. чăрмав.

озабоченность

ж. шухăш, чăрмав, канăçсăрлăх.

осложнение

с. 1. по гл. осложниться; 2. (препятствие) чăрмав, кăткăслăх; 3. мед. вĕрĕлни, тарăна кайни; осложнение после гриппа грипп хыççăн вĕрĕлни.

отяготить

сов. 1. что (сделать тяжёлым) йывăрлат, йывăрлăх кӳр (е ту); 2. кого-что, перен. (обременить) чăрмавла, чăрмав ту (е кӳр), кансĕрле.

помеха

ж. чăрмав, чару, кансĕрлĕх; служить помехой чăрмантар, кансĕрле, чарса тăр; помеха в работе ĕçри чăрмав; без помехи чăрмавсăр.

помешать

сов. кому-чему чăрмантар, кансĕрле, чăрмавла, чăрмав кӳр, чар.

преграда

ж. прям. и перен. чăрмав, чару, чаракан япала; нет преград чăрмав çук; ◇ грудобрюшная преграда чĕре карти.

препона

ж. уст. чăрмав, йывăрлăх; чинить препоны ура хур, чăрмантар.

препятствие

с. прям. и перен. чăрмав, чару, йывăрлăх, кансĕрлĕх; устранить препятствия чăрмавсене сир; чинить препятствия чăрмав ту, чармантар; преодолеть препятствия чăрмавсене çĕнтер; без препятствий чăрмавсăр.

преткновение

с.: камень преткновения чăрмав.

рогатка

ж. 1. (на дороге) ракатка (çула пӳлнĕ карта); 2. обычно мн. рогатки перен. (препятствия) чару, чăрмав; 3. (деревянный ошейник) мăйкăч; 4. (развилка) каркăч; 5. (для метания чего-л.) рогатка.

создать

сов. 1. что (дать существование чему-л.) ту, туса хур, хыв; создать машину машина ту; создать поэму поэма хыв; создать армию çар туса хур; 2. что (стать причиной чего-л.) ту, кăлар; создать шум шăв-шав кăлар, сасă ту; создать затруднения чăрмантар, чăрмав ту; 3. кого-что (придать свойства, черты) ту, пултар; труд создал человека ĕç çынна пултарнă.

сопротивление

с. 1. по гл. сопротивляться; оказать сопротивление хирĕç тăр; 2. фив. чăрмав, сопротивлени; электрическое сопротивление электричество сопротивленийĕ; ◇ сопротивление материалов материалсен чăтăмлăхĕ.

составить

сов. что 1. (поставить рядом) лартса тух (е тултар); составить стулья в угол пукансене кĕтесе лартса тултар; 2. (создать, образовать) ту, хатĕрле; составить лекарство эмел хатĕрле; составить план план ту; 3. (собрать) пух, пухса йĕркеле; составить библиотеку библиотека пух; составить капитал мул пух; 4. перен. (добиться, заслужить) ту, ил, тивĕçлĕ пул; составить карьеру карьера ту; составить себе имя чапа тух; 5. (создать мнение, представление, понятие); составить мнение шухăшла; 6. (образовать, дать в совокупности) пул, пар, тар, шутлан; собрание сочинений составило двенадцать томов çырнисен пуххи вуникĕ том пулчĕ; экономия топлива составила десять тысяч рублей топливăна перекетлени вунă пин тенкĕ пачĕ; 7. (создать, явиться чем-л.) ту, кӳр; составить счастье телей кӳр; составить препятствие чăрмав кӳр; 8. (переставить сверху вниз) антарса ларт, илсе (е куçарса) ларт; составить цветы с подоконника на пол чечексене чӳрече янаххи çинчен урайне илсе ларт.

тормоз

м. 1. (мн. тормоза) тормоз; ручной тормоз алă тормозĕ; 2. (мн. тормозы) перен. (помеха) чăрмав; тормоз работе ĕçри чăрмав; ◇ на тормозах (ехать, спускаться и т. п.) тормозласа, хуллен.

трудность

ж. йывăрлăх, хĕнлĕх, кансĕрлĕх, чăрмав, чăрмавлăх; трудности жизни пурнăçри йывăрлăхсем; трудности пути çул чăрмавĕсем; не бояться трудностей йывăрлăхсенчен ан хăра; преодоление трудностей чăрмавсене çĕнтерни.

тягость

ж. 1. (бремя, гнёт) хĕнлĕх, йывăрлăх, терт, асап, чăрмав; 2. (изнеможение) ĕшенни, халран кайни, ывăнни, вăй-хал пĕтни; чувствовать тягость ĕшеннине туй; ◇ быть в тягость кому-л. чăрмантар, кансĕрле.

тяготить

несов. кого-что 1. (мешать) кансĕрле, чăрмавла, чăрмав кӳр; его тяготят заботы ăна ĕçсем кансĕрлеççĕ; 2. (мучить) асаплантар, йывăрлат, пус.

тяготиться

несов. кем-чем йывăрлăх туй, йывăр пул, чăрмав туй; тяготиться службой ĕçре йывăрлăх туй.

тяжесть

ж. 1. туртăм; сулăм; йывăрлăх, йывăрăш; сила тяжести туртăм вăйĕ; тяжесть предмета япала йывăрăшĕ; 2. (трудность) йывăрлăх, чăрмав, хĕрĕп; тяжести пути çул чăрмавĕсем; 3. (тяжёлый предмет, груз) çăк, йывар япала; пусаркаç; 4. (суровость) хытăлăх, йывăрлăх; тяжесть наказания наказани йывăрлăхĕ; ◇ центр тяжести туртăм центрĕ.

утруждать

несов. кого-что кансĕрле, чăрмантар, чăрмав кӳр (пĕр-пĕр ĕçпе е ыйтупа).

чинить

несов. что ту; чинить препятствия чăрмав ту, чăрмантар.

шея

ж. май, ĕнсе; ◇ гнуть шею перед кем-л. см. гнуть; наломать (или намять) шею кому-л. ĕнселе, тăхăнтарт; намылить шею кому-л. хăтăр, ятла; свернуть шею кому-л. мăйне пăрса тат (камăнне те пулин); свихнуть (себе) шею ĕнсӳне мăкăлта; сломать (себе) шею ĕнсӳне хуç; гнать в шею (или в три шеи) хăваласа яр; вешаться (или кидаться, бросаться) на шею кому-л. мăйран уртăн (е çакăн); виснуть (или висеть) на шее у кого-л. 1) ыталаса ил, мăйран çакăн; 2) юраттарасшăн пул; посадить на шею кому-л. хуш (кама та пулин пăхма, пулăшма); сесть на шею кому-л. çын шучĕпе пурăн; вешать себе на шёю хомут хăвна валли чăрмав туп; надеть (или накинуть) петлю на шёю кому-л. çак (кама та пулин), çакăн (ху); на свою шёю, себе на шёю хăвна валли (инкеке).

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

чăрмав

комачау

Чӑвашла-эсперантолла сӑмах кӗнеки

чăрман

[ĉorma'n]
zorgi (zorgu), maltrankviliĝi (maltrankviliĝu)
ан чăрман-ха — bonvolu ne maltrankviliĝi!
чăрмантар (= чăрмавла) — bremsi, malhelpi, ĝeni
maltrankviligi
чăрмантару (= чăрмав) — ĝeno, baro, malhelpo
чăрмавлă — maltrankvila, ŝarĝita
чăрмавлăх — malhelpo(j), obstaklo, ĝeno, zorgoj
чăрмавсăр — senĝena, seninterrompa

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

чăрмав

«помеха», «препятствие», «тормоз в работе», «хлопоты»; кумык. иш чырмав болган «дело запуталось»; чырмал «сбиться с толку».

Чăвашла-вырăсла фразеологи словарĕ

Ура хур

Ура хур [ларт, яв] подставлять / подставить ногу (ножку) кому, давать [подставлять] /дать [подставить] подножку кому (1. ура хур [яв] поставить свою ногу так, чтобы об неё споткнулся другой человек; 2. ура хур [ларт] исподтишка с умыслом вредить, пакостить; строить каверзы).
1. Кӳршĕри Миккуль мана ура хурсах ӳкерме те хăтланчĕ. А. Талвир. Кĕрешсен-кĕрешсен, мишер ачи ĕç тухманнине курать те Тимука ура хурса кăшт çеç çĕклесе пăрахать. С. Лашман. Унăн вăйĕ пĕртте çук, кĕрешнĕ чух вăл ура явса анчах ӳкерет. Уйăраймăн шыв сапса, Кăшкăраç: «Ура ан яв!». А. Афанасьев. 2. Эпĕ хама ура хурас текенсене тăлласа лартма пултаратăп-ха. В. Алентей. Хурăнсем ура хураççĕ çил ачине, малалла куçма памаççĕ. В. Харитонов. Кам пире ура лартмарĕ, Кам кăна кӳмерĕ-ши Чăрмав — Пурпĕр урапи чакмарĕ, Тăваллах хăпарчĕ вăл пĕрмай. Ю. Семенов.

Çавăн пекех пăхăр: