Шырав: тӳме

Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

1.
пуговица

пуговичный
кĕпе тӳми — бельевая пуговица
çутă тӳме — светлая пуговица
тӳме йăлли — петля для пуговицы
тӳме çăрти — ушко металлической пуговицы
тӳме ларт — пришить пуговицу

2.
крючок (с петлей — на одежде)
тӳме çаклат — застегнуть крючок

3.
кнопка
шăнкăрав тӳми — кнопка звонка

4.
клавиша, клавиш
баян тӳми — клавиша баяна

5.
бляха
кутлăх çинчи йĕс тӳмесем — латунные бляхи на шлее

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(_тӳ_мэ), завязка рубахи. В. Олг. N. Сар пурçăнтан тӳме тӳлерĕм. Кĕвĕсем. Пирĕн çак тăвансем таçтан паллă, унăн кĕпи тӳмисем шур пурçăн. || Пуговица, крючок. Шашкар. Тӳмесене ĕçертрĕм. Я расстегнул пуговицы. ЧП. Сакăрвунă сакăр сăкмана вуник кĕмĕл тӳме хуртартăм. N. Сан тӳмӳсене лайăх лартман: пальттуна пĕркелентерсе тăрат. Шурăм-п. Петтăр, амăшĕ пек, тӳме илсе пырса парсан, ăна çывăрнă чухне пуç айне хурать (кладет под изголовье). Тюрл. Сăкман тӳми çитеймес (узор для застегивания). || Бляха. Кĕвĕсем. Пĕчикçĕ лаша — турă лаша, лаша кутлăхĕ палăрми йĕс тӳме. || Шишка репейника. См. лапăстан, лапăштан. || Реnis. М. Яльчики.

Чăвашла-тутарла словарь (1994)

төймә

Чӑваш чӗлхин этимологи словарĕ (1964)

1. «пуговица»; 2. «завязка рубахи»; тӳмеле «застёгивать (пуговицу)»; МК тӳкме, Рабг., чаг., уйг. тӳгмӓ, узб. тугма, кирг. тӳймӧ, казах., ног. тӳйме, тат., башк. тӧймә, тур. дӳгме, азерб. дӳймә «пуговица», до появления пуговиц «завязка», «застёжка». От глагола, соответствующего МК, уйг. тӳг, узб. туг, кирг., казах. туй, азерб. дӳй, туркм. дӳв, якут. тӳм «завязывать (узлом)»; уйг. тӳгмили, азерб. дӳймәлә, казах. тӳймеле «застёгивать» < тӳгмә и пр. «пуговица»; ср. перс. (догме) «пуговица»; вероятно, проникло сюда из тюркских языков.

Çавăн пекех пăхăр:

тӳлхар тӳм тӳм-тӳм папай Тӳмĕр « тӳме » тӳме çăрти тӳме çыпçтар тӳме йăли тӳме онки тӳме шăтăкĕ