Чăвашла-вырăсла словарь (1982)

катмакла

I.
мотыжный
катмакла çĕрĕç — ист. мотыжное земледелие

наркомат

ист. наркомат (халăх комиссариачĕ)
çĕрĕç наркомачĕ — наркомат земледелия

экстенсивлă

экстенсивно
экстенсивлă çĕрĕç — экстенсивное земледелие
хуçалăха экстенсивлă тытса пыни — экстенсивное ведение хозяйства

çĕрĕç

(çĕрĕçĕ)

çĕрĕç

1.
земледелие

çĕрĕç

земледельческий, аграрный
земельный
çĕрĕç ăстисем — мастера земледелия
çĕрĕç культурине ӳстер — повышать культуру земледелия
çĕрĕç машинисем — земледельческие машины
çĕрĕç системи — система земледелия
çĕрĕç техники — земледельческая техника

çĕрĕç

2.
растениеводство
çĕрĕçпе выльăх-чĕрлĕх ĕçĕ — растениеводство и животноводство

çĕрĕçĕ

см. çĕрĕç

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

шăп

подр. тишине, подр. утиханию; тихо. N. Пирĕн тĕлте нимĕçсем шăп тăраççĕ. Ашшĕ-амăшне. Шăп çеç тăраççĕ. ЧС. Пĕр чĕнмесĕр шăп кăна тăрăр. N. Хуçи тухса кайсан пӳртре шăпах пулаççĕ (затихают). N. Йăлтартатса çутатса шăпах ларать мăнастир. N. Унтан вăл икĕ минут шăп пулнă. Дик. леб 34. Унта пит шăп пулнă, Елиса хăй утнине хăй те илтсе пынă. Йӳç. такăнт. 52. Шăп пул! Изамб. Т. Ул сасă, салтаксем тухса кайсан, шăп çеç пулат. Утăм. Шăп пул... мальччет! N. Порте шăп полчĕ. Все стало тихо. Туперккулёс 7. Анчах иртсе кайсан, шăпах пулаççĕ — кайран пĕр çын та чирлемест. Полтава. Шăп чарăнчĕç. Смолкло все. || Тихий. Ск. и пред. чув. 17. Сиктереççĕ сиккипе шăп сывлăша янăратса. N. Кил часрах, мĕн унта шăп карăк пек пăхса тăратăн. || Ровно. N. Шап çулталăк çитрĕ. Янтик. Шăп кăнтăрла çитрĕм. Пришел ровно в полдень. N. Çук çул пĕтни шăп çирĕм çул, ун сăмахи ланах çитсе ларчĕ. N. Пырсассăнах çырмаран ăса-ăса улăхса хĕрĕх витре шăп яраççĕ. (Питĕркке шăтăкĕ). Ск. и пред. чув. 20. Шăмăш автанĕ авăтать, шăп çур-çĕре пĕлтерет. N. Шăп çур-çĕрте килчĕ. Ачач. 99. Хĕвелтухăç еннелле пăхса, умне шăп пĕр хут хĕрес хурса илет те çиме тытăнать. || Как раз, в самый раз. Скотолеч. 5. Пур чунлĕ япалан та юнĕ шăп хăйне кирлĕ таран анчах пур. Букв. 1900. Шăп ыраш вырса пĕтнĕ вăхăтра пирĕн Марук сасартăк чирлерĕ те, йăлт тĕсĕнчен ӳкрĕ. N. Эпĕ ана чулпа шăп çамкинчен лектертĕм. Пазух. Улт уралă капан шăп варинче пĕр сыпăксăр кĕпçе ӳстертĕм. N. Уйăрлатпăр, тăван, уйăрлатпăр, шăп çурмаран çурнă улма пек. N. Воевотăн тусĕсем ун сăмахне илтсен, çĕрĕç урхан шăммисем пĕрре алла шăп лексен. Дик. леб 5. Шăп çав вăхăтра. N. Чăвашсем тырă шăп пулса çитиччен вырмаççĕ. N. Иосиф тĕрмере хĕн пурăнăçра шăп ӳссе çитĕнсе пысăк çын ăсĕ кĕричченех ларнă. Толст. Сире йытăсем шăп хуса çитсе тытас чух, эсир хӳрĕре пĕр енелле пăратăр та, йытă та сирĕн хӳрĕр хыççăн пăрăнать. Хăр. Палля. 4. Кайран пĕрерĕн-икшерĕн кĕрсех халăх шăп тулчĕ. N. Шăп (яр) çутăлкчченех. Утăм. Куштан алли, хаяр кӳсек ăна лексен, шăп ăнсăрлатнă. КС. Шăп чунĕ тухичченех. N. Шăп чĕрĕлсе çитичченех. || Очень. М. Тув. Ыраш çулĕн майракай шăп шулака çитĕнет, пирĕн, ялăн хĕрĕсем шăп шулака çитĕнеç. N. Эпĕ мар, пур çынсем те шăп тĕлĕнетчĕç вăл çапла чупса çӳренинчен. Малт. шк. вĕр. фиç. 92. Пур фоккус та шăп юнашар выртнăран, шур хут çинчи кĕлетке татăкăн-татăкăн ӳкмест — илемлĕн тикĕс ӳкет. || Все, всё. Б. Олг. Ну, тет, сан ачасем шăпах пор-и (все ли на лицо)? — тет. Эп калатăп: шăпах пор. Регули 241. Тытманни çок, шăпах тытнă. Истор. 127. Шăп вилсе пĕтичченех. Кан. Анчах халĕ пĕр пус та çук, шăпах тавар çинче тăрать.

Вырӑсла-чӑвашла словарь (1971)

аграрный

прил. çĕр ⸗ĕ [⸗и], çĕрĕç ⸗ĕ [⸗и], çĕрĕçлĕ; аграрлă; аграрный вопрос çĕр ыйтăвĕ; аграрная реформа çĕр реформи; аграрная страна çĕрĕçлĕ çĕршыв, аграрлă çĕршыв.

крестьянство

с. 1. (класс) хресченсем; 2. уст. обл. (земледелие) хресчен ĕçĕ, çĕрĕç.

культура

ж. в разн. знач. культура; национальная культура наци культури; культура земледелия çĕрĕç культури; культура быта йăла культури; технические культуры техника культурисем; человек высокой культуры пысăк культурăллă çын; культура речи чĕлхе культури; культура картофеля çĕрулми культури (е лартса туни).

полеводство

с. уй ĕçĕ, çĕрĕç.

хлебопашество

с. çĕрĕç, çĕр ĕçĕ, тырпул акса туни.

Çавăн пекех пăхăр: